Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς τα χαλιά και οι μοκέτες είναι τόσο διαδεδομένα στην κουλτούρα μας; Σε επίσημες περιστάσεις “στρώνουμε κόκκινο χαλί”, στις δύσκολες “κρύβουμε πράγματα κάτω από το χαλί”, και κάποτε ίσως μας “έχουν τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια”. Μπορεί ακόμη με αγάπη και τρυφερότητα να πούμε “θα γίνω χαλί να με πατήσεις”. Χαλί, μια περίεργη ιστορία με αρκετή γοητεία πράγματι!
Βασικό διακοσμητικό στοιχείο σε κάθε πάτωμα, συμβάλει στην ηχομόνωση του σπιτιού σας. Λειτουργεί σαν μόνωση στο κρύο τον χειμώνα, μειώνει την κούραση των ποδιών και προσφέρει άνεση στο περπάτημα.
Οι άνθρωποι πιθανότατα περπατούσαν σε όρθια θέση για 3.000.000 χρόνια πριν συνειδητοποιήσουν πόσο μεγάλη ανάγκη έχουν τα χαλιά και τις μοκέτες να τις αισθανθούνε κάτω από τα δάχτυλα των ποδιών τους.
Πηγή ζεστασιάς και χρώματος στην εσωτερική διακόσμηση σε όλο τον κόσμο, τα χαλιά έχουν διατεθεί στο εμπόριο, είτε για τα σαλόνια και τις τραπεζαρίες μας, για τα υπνοδωμάτια μας, ακόμα και ως επενδύσεις τοίχων. Έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές και ως μέρος αφήγησης ιστοριών ή ακόμα και σε κάποιους λαούς σαν ένα μέρος για προσευχή.
Το διάσημο χαλί Pazyryk, που χρονολογείται περίπου από το 400 π.Χ,. είναι το αρχαιότερο γνωστό επιζών κομμάτι χαλιού που βρέθηκε στη νότια μογγολία από το Ρώσο ερευνητή Sergei Rudenko και εκτίθεται σε μουσείο του Λένινγκραντ στη Ρωσία (Φωτό).
Ο αργαλειός ως οικιακό εργαλείο είναι αρχαιότατο και αναφέρεται από τον Όμηρο ως ιστός. Η Πηνελόπη ύφαινε τη μέρα και ξεΰφαινε τη νύχτα για να ξεγελά με τον τρόπο αυτό τους «μνηστήρες» ώστε να την περιμένουν μέχρι να τελειώσει το «διασίδι» της. Η θεά Αθηνά στην αρχαιότητα προστάτευε την υφαντική τέχνη γι’ αυτό ονομαζόταν «Εργάνη Αθηνά». Η εξέλιξη του αργαλειού στην προβιομηχανική εποχή τριπλασίασε την παραγωγή ταπήτων και από το 1850 τα υφαντά χαλιά άρχισαν να κατακλύζουν το εμπόριο. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι αργαλειοί χαλιών εντάχθηκαν και τροποποιήθηκαν στην πολεμική προσπάθεια για τη δημιουργία κουβέρτας. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι καινοτομίες στο νέο εξοπλισμό παραγωγής χαλιών σηματοδότησαν την αλλαγή εποχής του χαλιού, από είδος πολυτελείας σε κάτι αναγκαίο και καθημερινό.
Τις προηγούμενες δεκαετίες, τα περισσότερα χαλιά ήταν υφαντά.Τώρα ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί σημαντικά ενώ αυξάνονται σημαντικά τα χαλιά τύπου tufted.
Όσον αφορά τα γούστα δεν υπάρχει συγκεκριμένη λογική: Τα νοικοκυριά για παράδειγμα στη δεκαετία του ’50, ιδιαίτερα στις ξένες χώρες, ξεκίνησαν να επενδύουν χαλιά από τοίχο σε τοίχο. Η γενιά του ’70 προτίμησε έντονα χρώματα όπως το πορτοκαλί, το πράσινο και το θαλασσί με παραστάσεις κλαδιών, φύλων λουλουδιών, λαχούρια κ.λ.π. Η επόμενη γενιά, που πάντα ψάχνει να είναι διαφορετική από αυτή των γονιών της, έκανε χαλιά με κυκλικά σχέδια και χρώματα γήινα όπως της πέτρας, το κεραμιδί, το λαδί και κάπως έτσι, μετά και την έκρηξη της διάδωσης του χαλιού, αυτά έγιναν μόδα στα ξύλινα πατώματα που επικρατούσαν.
Σήμερα, η νέα γενιά των ανθρώπων έχει ανακαλύψει πάλι το μαλακό, το άνετο και την πολυτέλεια του χαλιού. Υποψιάζομαι ότι αυτό μπορεί να έχει να κάνει με το κρύο πάτωμα από πλακάκι, μάρμαρο ή γρανίτη που επικρατούν σαν υλικά πατώματος του σήμερα.
Όποιος και αν είναι ο λόγος, όποια κι αν είναι η τάση της κάθε εποχής, το ταξίδι στη πλούσια ιστορία του χαλιού είναι πολύ μεγάλο και σίγουρα γοητευτικό!