του Σπύρου Τζόκα*
Ο καπιταλισμός αποσυνδέει το ατομικό από το κοινωνικό και το προσωπικό από το συλλογικό και έτσι δημιουργεί έναν νέο ανθρωπότυπο, βασικά χαρακτηριστικά του οποίου είναι η αδιαφορία και η ανευθυνότητα. Η επιδεικτική αδιαφορία και ο προκλητικός «ωχαδερφισμός» γίνονται έτσι στάση ζωής που μας καθορίζει, καθορίζοντας όμως και την τύχη των επόμενων γενεών.
Και αυτό το ζω καθημερινά μέχρι και σήμερα στο κύκνειο άσμα της διδασκαλικής μου πορείας. Με το αποτύπωμα λοιπόν της κιμωλίας στο χέρι μου θα μου επιτρέψετε να αγανακτώ με αυτόν τον ανθρωπότυπο που σήμερα προβάλλεται σχεδόν ως πρότυπο και, δυστυχώς, γίνεται αποδεκτός από ένα σημαντικό μέρος ης κοινωνίας μας. Ο άνδρας «παλαιάς κοπής» λένε, έτσι με χαριτωμενιά. Το έχουμε ξανακούσει αυτό σε υπόθεση σεξουαλικής παρενόχλησης. Το ακούμε πάλι σε τραμπουκισμό . Λουλούδες και άνδρες λοιπόν που δηλητηριάζουν τη νέα γενιά.
Άρα λοιπόν ο άνδρας που δεν είναι «λουλού» πλακώνει στο ξύλο και τα παιδιά του και τη γυναίκα του, ο άνδρας που δεν είναι «λουλού» σκοτώνει με κλωτσιές τον άμοιρο Ζακ, ο άνδρας που δεν είναι «λουλού» προσκυνάει τον αφέντη του και σκοτώνει τον μετανάστη, ο άνδρας που δεν είναι «λουλού» πνίγει στη θάλασσα τον άτυχο Αντώνη, ο άνδρας που δεν είναι «λουλού» σκοτώνει τον Μιχάλη, ο άνδρας που δεν είναι «λουλού» κάνει μπούλιγκ στον συμμαθητή του, ο άνδρας που δεν είναι «λουλού» σκυλοπνίγει τον μετανάστη ή τον συλλαμβάνει, ο άνδρας που δεν είναι «λουλού» ξυλοκοπά μέχρι θανάτου τη γυναίκα του και δεν υπάρχει τέλος.
Δεν χρειάζεται να απορούμε, να σταυροκοπιόμαστε, να συγκλονιζόμαστε. Όχι να είμαστε ψύχραιμοι και να τους ψηφίζουμε. Να μείνουμε εκεί στο σαλόνι μας, στον καναπέ μας και την τηλεόραση μας, να μείνουμε στο χρυσό κλουβί μας με την ψευδαίσθηση των χιλιάδων κυρ Παντελήδων ότι αυτό δεν συμβαίνει σε μας, συμβαίνει σε εκείνους. Εξάλλου το γνωρίζουμε ότι αν συνηθίσουμε το τέρας τότε σημαίνει ότι του μοιάζουμε. Ή δεν το ξέρουμε ότι το αυγό του δηλητηριώδους φιδιού, αν το αφήσεις θα σε δαγκώσει και σένα; Και τότε είναι που θα… διασκεδάσουμε μέχρι θανάτου!
Άλλους πραγματικούς άνδρες, όμως, γνώρισα στις γειτονιές που μεγάλωσα. Μπεσαλήδες που αναγνώριζαν τα λάθη τους. Δεν δικαιολογούνταν σαν μαθητούδια ότι «μας ξέφυγε η μάνικα». Άλλους μάγκες, αυτούς που η φτώχεια είχε αναγκάσει να ριχτούν από τα νιάτα τους στην περιπέτεια της επιβίωσης, αγνοώντας την περιπέτεια της ζωής. Όμορφοι άνθρωποι. Και κιμπάρηδες. Πολλούς από αυτούς τους νόμιζα σαν ανθρώπους από σίδερο. Τους θυμάμαι να γυρίζουν από τις εξορίες και τις φυλακές. Ποτέ δεν λύγισαν. Ήθελαν μια δίκαιη κοινωνία, με τους ανθρώπους να είναι ευτυχισμένοι. Τους μάντρωσαν παλικαράκια και κοπέλες στα στρατόπεδα και γύρισαν άντρες και γυναίκες στην ωριμότητά τους. Ποτέ, όμως, δεν καταδέχτηκαν να κατρακυλήσουν στον βούρκο. Ποτέ δεν μίλησαν με απρέπεια και δεν φέρθηκαν με αμετροέπεια ούτε απέναντι στους αντιπάλους. Ήταν πάντα ευπρεπείς και σοβαροί. Ναι αυτοί ήταν οι πραγματικοί άνδρες.
*Ο Σπύρος Τζόκας είναι πανεπιστημιακός, συγγραφέας
