Του Δημήτρη Μεσογείου
*Στο σκάκι, ονομάζουμε γκαμπί κάποιο άνοιγμα
στο οποίο μια από τις πλευρές, συχνότερα τα λευκά,
θυσιάζει υλικό, συνήθως κάποιο πιόνι,
με την ελπίδα να επιτύχει καλύτερη ανάπτυξη.
Βικιπαίδεια
Το Αφγανιστάν είναι μια χώρα της Κεντρικής Ασίας, που βρίσκονταν στο σταυροδρόμι των συμφερόντων των ισχυρότερων κρατών του κόσμου και παραμένει στο σταυροδρόμι των συμφερόντων των ισχυρότερων οικονομικών κολοσσών της εποχής μας.
Σήμερα όλοι, γνώστες και μη, μιλούν και γράφουν για το τι συμβαίνει στο Αφγανιστάν, γιατί αποχώρησαν οι Αμερικανοί, για το ποιοι θα επηρεάζουν και ποιοι θα κυβερνούν το Αφγανιστάν και άλλα πολλά. Ακόμη κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε να ελέγξουν το τείχος στον Έβρο για το φόβο του Αφγανιστάν!
Θα προσπαθήσουμε, σ’ αυτό το σύντομο άρθρο, να δώσουμε στους αναγνώστες μας τα βασικά δεδομένα του «θέματος Αφγανιστάν», ώστε να μπορούν να «προσανατολίζονται» μέσα στον κυκεώνα ειδήσεων και πληροφοριών που μας κατακλύζουν καθημερινά.
Πρώτον. Οι Η.Π.Α. αποχωρούν από το Αφγανιστάν, όπως αποχώρησαν και από τη Συρία, όπως αποχωρούν και από την Ανατολική Μεσόγειο, κάτω από το βάρος των τεράστιων οικονομικών τους προβλημάτων τόσο στο εσωτερικό τους, όσο και στο εξωτερικό, κυρίως στη διαμάχη τους με την Κίνα. Η αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν είναι απόρροια της ήττας τους στον εμπορικό πόλεμο κυρίως με την Κίνα και στον στρατιωτικό-εξοπλιστικό και διαστημικό πόλεμο με τη Ρωσσία.
Δεν πρόκειται για «φιάσκο», όπως διατείνονται διάφοροι δήθεν ειδικοί. Αποτελεί, η αποχώρηση, μια στρατηγική κίνηση, μια κίνηση γκαμπί. Μια κίνηση που θα τους επιτρέψει, όπως υπολογίζουν και σχεδιάζουν, να ανασυνταχθούν για τον περαιτέρω ανταγωνισμό τους, ίσως και θερμό, με Κίνα και Ρωσσία. Στο όνομα αυτής της ανασύνταξης θυσιάζουν ακόμη ένα πιόνι, ελπίζοντας σε μελλοντική νίκη τους!
Να σημειώσουμε εδώ, ότι οι Η.Π.Α. υπολογίζουν και τις πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ όλων αυτών που, μετά την αποχώρησή τους, θα διεκδικήσουν «μερίδια» επιρροής στο Αφγανιστάν – Κίνα, Ρωσσία, Ινδία, Πακιστάν, Ιράν, Αραβικές χώρες, Τουρκία.
Δεύτερον. Η Κίνα, ως χώρα που δεν είχε στο παρελθόν πολεμικές συγκρούσεις με το Αφγανιστάν, ακόμη και πριν την αποχώρηση των Αμερικανών, «έριχνε γέφυρες» προς τη νέα, επερχόμενη εξουσία, παίζοντας το χαρτί της οικονομικής βοήθειας για την ανοικοδόμηση της διχασμένης από τον πόλεμο χώρας. Υπολογίζοντας σωστά την προσπάθεια της Δύσης για πολιτική «οικονομικής ασφυξίας» έναντι του Αφγανιστάν, είχε σχεδόν έτοιμες οικονομικές συμφωνίες για χρηματοδότηση μεγάλων επενδύσεων στη χώρα.
Και είναι γνωστός σε όλους ο τεράστιος ορυκτός πλούτος του Αφγανιστάν. Κατ’ εκτίμηση η συνολική αξία των ορυκτών πόρων του Αφγανιστάν ανέρχεται σε ποσά μεταξύ 1 και 3 τρις δολλαρίων. Για να έχετε ένα μέτρο σύγκρισης, η αξία της παραγωγής οπιούχου παπαρούνας στη χώρα υπολογίζεται ότι ανήλθε το 2020 σε μόλις 350 εκατ. δολάρια.
Ο ορυκτός αυτός πλούτος περιλαμβάνει λίθιο, χρυσό, ασήμι, πλατίνα, σίδηρο, χαλκό, αλουμίνιο και ουράνιο. Τα λίθιο αποτελεί κρίσιμο “συστατικό” για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, των οποίων η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο. Η απόκτηση πρόσβασης στα κοιτάσματα λιθίου αλλά και στους λοιπούς πόρους του Αφγανιστάν θα συμβάλλει στην προσπάθεια εδραίωσης της παγκόσμιας κυριαρχίας της Κίνας. Άλλωστε, ήδη, η Κίνα κατέχει εξέχουσα θέση στην κατοχή σπάνιων γαιών, πολλές εκ των οποίων χρησιμοποιούνται στην κατασκευή κινητών τηλεφώνων και αμυντικού εξοπλισμού.
Τρίτον. Η Ρωσσία, έχοντας μακροχρόνιες σχέσεις με το Αφγανιστάν, έρχεται να συμμετάσχει και αυτή στην ανοικοδόμηση και την οικονομική σταθεροποίηση του διαλυμένου από την κατοχή και τον πόλεμο Αφγανιστάν, παίζοντας κυρίως το χαρτί των ενεργειακών πόρων, των αγωγών και των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Είναι φανερό, πως στον τομέα της «οικονομικής βοήθειας» προς το Αφγανιστάν ο ρόλος της Ρωσσίας θα είναι συμπληρωματικός προς αυτόν της Κίνας. Λαμβάνοντας όμως υπ’ όψη την ενεργειακή «εξάρτηση» της Κίνας από την Ρωσσία, θεωρούμε ότι θα συνεργαστούν αρμονικά, όσο τα συμφέροντα το επιτρέπουν, για την οικονομική εκμετάλλευση των πόρων του Αφγανιστάν.
Ένα άλλο σημαντικό ατού της Ρωσσίας, μαζί με τη Κίνα, είναι το διπλωματικό. Ρωσσία και Κίνα ως μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν στην αναγνώριση της νέας κατάστασης στο Αφγανιστάν. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτό θα γίνει αν οι δύο αυτές χώρες «πάρουν» αυτό που θέλουν στον οικονομικό τομέα και βεβαίως εάν οι Ταλιμπάν δεν δημιουργήσουν «προβλήματα» στην ασφάλεια των συνόρων μεταξύ αυτών των χωρών.
Τέταρτον. Οι Ινδία, Πακιστάν, Ιράν, Αραβικές χώρες, Τουρκία θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την νέα κατάσταση, αλλά λόγω περιορισμένων δυνατοτήτων και εξαρτήσεων από τις μεγάλες δυνάμεις που κινούνται στη περιοχή, θα έχουν συμπληρωματκούς ρόλους 2ου και 3ου επιπέδου. Εξαίρεση ίσως αποτελέσει η Ινδία, όμως λόγω των εχθρικών θα έλεγα σχέσεών της με το Πακιστάν, το οποίο έχει πάρα πολύ καλές σχέσεις με του Ταλιμπάν, και τις συνοριακές διαμάχες με την Κίνα, θεωρούμε ότι θα παίξει όχι τόσο σημαντικό ρόλο.
Πέμπτον. Η Ε.Ε. και οι άλλες χώρες του Ν.Α.Τ.Ο. έχοντας μείνει «ορφανές» και ακάλυπτες μετα την αποχώρηση των Η.Π.Α. από το Αφγανιστάν δεν πρόκειται, κατά την άποψή μας, να διαδραματίσουν κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στην περιοχή, όπως εξάλλου δεν διαδραμάτιζαν και μέχρι τώρα.
Έτσι διαμορφώνεται, εν συντομία, η κατάσταση στην Κεντρική Ασία, γύρω απ’ το Αφγανιστάν. Μια κατάσταση που είναι ακόμη ρευστή και την παρακολουθούμε.
Στο βαθμό που μπορούμε θα σας ενημερώνουμε από την εφημερίδα μας και από την ιστοσελίδα του «ΔΗΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ».
