Το βαθύ «κούρεμα» χρεών –που αν δεν γίνει θα αποτρέψει την παγκόσμια ανάκαμψη– είναι ο μόνος τρόπος να διατηρηθεί ζωντανή η ελπίδα για διεθνή συνεννόηση όσον αφορά την καταπολέμηση της φτωχοποίησης χωρών και πληθυσμών, της κλιματικής καταστροφής και των γεωπολιτικών εντάσεων.
Του Γιάννη Βαρουφάκη
«Το υφεσιακό κύμα που έφερε η πανδημία βρήκε την παγκόσμια οικονομία ήδη ευάλωτη»
Ακόμα κι όταν ο κορωνοϊός θα έχει νικηθεί, το νέο χρέος που θα έχει αφήσει στο διάβα του θα βαραίνει για χρόνια την υφήλιο δηλητηριάζοντας τις δημοκρατίες μας και συνεισφέροντας στην οικοδόμηση ενός κόσμου λιγότερο ανοικτού, φτωχότερου, γεμάτου τείχη και μισαλλοδοξία.
Το υφεσιακό κύμα που έφερε η πανδημία βρήκε την παγκόσμια οικονομία ήδη ευάλωτη. Υστερα από μία δεκαετία «εύκολου» χρήματος που οδήγησε στην υπερχρέωση μεγάλες επιχειρήσεις στις προηγμένες χώρες και τις κυβερνήσεις των πιο αδύναμων κρατών, ο κορωνοϊός ήταν η ακίδα που όλοι φοβόμασταν ότι θα σκάσει την παγκόσμια φούσκα χρέους.
Το γεγονός ότι το υπερβολικό χρέος βαραίνει όλη την υφήλιο, όπως και ο φόβος της COVID-19, δεν σημαίνει ότι όλοι κινδυνεύουν το ίδιο. Η δημοσιονομική τονωτική ένεση που εξήγγειλαν οι αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών ξεπερνάει το 14% του εθνικού τους εισοδήματος. Η αντίστοιχη τονωτική ένεση της γερμανικής κυβέρνησης ωχριά μπροστά της. Με τη σειρά τους, οι αντίστοιχες τονωτικές ενέσεις των κυβερνήσεων του ευρωπαϊκού Νότου ωχριούν μπροστά στη γερμανική. Και, βέβαια, καλύτερα να μη μιλάμε καν για τονωτικές ενέσεις στις φτωχότερες χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Με άλλα λόγια, οι παγκόσμιες ανισορροπίες, που γεννούν εντάσεις και πολιτικά τέρατα, γιγαντώνονται καθημερινά.
Το βαθύ «κούρεμα» χρεών –που αν δεν γίνει θα αποτρέψει την παγκόσμια ανάκαμψη– είναι ο μόνος τρόπος να διατηρηθεί ζωντανή η ελπίδα για διεθνή συνεννόηση όσον αφορά την καταπολέμηση της φτωχοποίησης χωρών και πληθυσμών, της κλιματικής καταστροφής και των γεωπολιτικών εντάσεων.
Προς αυτή την κατεύθυνση, την περασμένη Τετάρτη, τριακόσιοι νομοθέτες απ’ όλο τον κόσμο συνυπογράψαμε επιστολή του γερουσιαστή Μπέρνι Σάντερς προς τη Διεθνή Τράπεζα, με την οποία ζητήσαμε βαθιά «κουρέματα» του χρέους, αλλά και παροχή από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο νέων πιστωτικών μονάδων (SDR) για τις χώρες των οποίων οι οικονομίες επλήγησαν από την πανδημία.
Η πρωτοβουλία αυτή έχει προϊστορία. Τον Σεπτέμβριο του 2018, παρατηρώντας τον τρόπο με τον οποίο το μη βιώσιμο χρέος εκκόλαπτε νέες μορφές αυταρχισμού και εθνικισμού, με τον Μπέρνι Σάντερς διακηρύξαμε από τις σελίδες του Guardian την ανάγκη μιας νέας Προοδευτικής Διεθνούς, με ζητούμενο την υπέρβαση του δίπολου παγκοσμιοποίησης – απομονωτισμού. Στόχος μας, δηλώσαμε, ήταν να αναμετρηθούμε με τις δυνάμεις του αυταρχισμού που σκοπεύουν να μας διαιρέσουν και να στρέψουν τον έναν λαό εναντίον του άλλου. «Γνωρίζουμε», πρόσθεσε τότε ο γερουσιαστής Σάντερς, «ότι αυτές οι δυνάμεις συνεργάζονται διασυνοριακά. Πρέπει κι εμείς να κάνουμε το ίδιο».
Δύο μήνες αργότερα, στις 30 Νοεμβρίου του 2018, στο Βερμόντ των ΗΠΑ, με την υποστήριξη της πρωθυπουργού της Ισλανδίας Κατρίν Γιακομπσντότιρ, απευθύναμε ανοικτό κάλεσμα για την ίδρυση Προοδευτικής Διεθνούς που θα εκπονήσει παγκόσμια ατζέντα πολιτικής – μια Διεθνή Πράσινη Νέα Συμφωνία την οποία, κατόπιν, θα στηρίξουμε από κοινού σε κάθε χώρα κάθε ηπείρου.
Από την περασμένη Δευτέρα, η Προοδευτική Διεθνής, η οποία πρωτοξεκίνησε στο Βερμόντ από το Ιδρυμα Σάντερς και το DiEM25, είναι πραγματικότητα. Πενήντα πολιτικοί ηγέτες, όπως η Κατρίν Γιακομπσντότιρ και ο τ. πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα, αλλά και διανοούμενοι όπως η Αρουντάτι Ρόι και ο Νόαμ Τσόμσκι, συνιστούν το πρώτο συμβούλιο που θα καθοδηγήσει τις εργασίες και τις πολιτικές δράσεις της Προοδευτικής Διεθνούς.
«Η συμμετοχή μου», γράφει η κ. Γιακομπσντότιρ, «έχει δύο κίνητρα: τη συλλογική αντιμετώπιση της Διεθνούς της αυταρχικής Δεξιάς, ιδίως στα ζητήματα της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης και της ελευθερίας του Τύπου. Και, δεύτερον, το θετικό όραμα της Προοδευτικής Διεθνούς για κοινή ευημερία, ασφάλεια και αξιοπρέπεια για όλους τους λαούς».
Σήμερα το βράδυ, στις 8 μ.μ., μαζί με την Κατρίν Γιακομπσντότιρ, θα παρουσιάσουμε, μέσω ανοικτής τηλεδιάσκεψης, το σκεπτικό της πρωτοβουλίας που ξεκινήσαμε το 2018 στο Βερμόντ και η οποία σήμερα, ενόψει της νέας Μεγάλης Διεθνούς Υφεσης που απειλεί ιδίως χώρες υπερχρεωμένες όπως και η δική μας, είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ.
- Ο κ. Γιάνης Βαρουφάκης είναι πρόεδρος της Κ.Ο. και γραμματέας του ΜέΡΑ25. 15.5.2020
