Ο Οκτώβριος έχει θεσμοθετηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως «Μήνας Πρόληψης & Ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού», με την 25η Οκτωβρίου να αποτελεί την Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου του μαστού. Γι’ αυτόν τον σκοπό, το σύμβολο μιας ροζ κορδέλας κοσμεί αυτές τις μέρες ετικέτες προϊόντων, σήματα καναλιών και προβάλλεται σε πολλές καμπάνιες.
Ο καρκίνος του μαστού, θεωρείται ο συχνότερος καρκίνος του γυναικείου πληθυσμού στις ανεπτυγμένες χώρες του δυτικού κόσμου. Στην Ελλάδα έχουμε περισσότερες από 7.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου μαστού κάθε χρόνο (περισσότερο από 27% των συνολικών καρκίνων στο γυναικείο πληθυσμό). Στατιστικά υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες θα νοσήσει από καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της.
Αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου των γυναικών από νεόπλασμα και την πρώτη αιτία θανάτου για γυναίκες 45-60 ετών. H συχνότητα του καρκίνου του μαστού αυξάνεται συνεχώς μέχρι τα 75 έτη. Παραμένει σπάνιος μέχρι τα 40 και σχεδόν ανύπαρκτος σε ηλικίες κάτω των 25.
Κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του μαστού στις γυναίκες
• Ηλικία
• Οικογενειακό ιστορικό (συνηθως µητέρα ή αδελφή µε καρκίνο του µαστού)
• Μακροχρόνια έκθεση σε ορµόνες (πρώιμη έναρξη εμμηνορρυσίας, καθυστερημένη εμμηνόπαυση, ορμονική υποκατάσταση σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες)
• Μη τεκνοποίηση ή πρώτος τοκετός σε μεγάλη ηλικία (>35 ετών)
• Παχυσαρκία μετά την εμμηνόπαυση, κατανάλωση αλκοόλ, πλούσια σε λιπαρά διατροφή, κάπνισμα, σημαντική έκθεση σε ακτινοβολία
Συμπτώματα
• Ψηλαφητό µόρφωµα στο µαστό (όγκος).
• Καθήλωση (τράβηγµα) του δέρµατος ή της θηλής του µαστού (εισολκή θηλής).
• Θερµός, ερυθρός µαστός (φλεγμονώδης καρκίνος).
• Άλγος στα οστά.
• Διόγκωση λεμφαδένων (κυριως μασχαλιαίων).
Επί ψηλαφητού μορφώματος συνιστάται απεικονιστικός έλεγχος. Τα συχνότερα ευρήματα είναι καλοήθη, όπως οι απλές κύστεις, τα ινοαδενώματα, τα θηλώματα και οι φυλλοειδείς όγκοι. Οι κύστεις και τα ινοαδενώματα συνήθως δεν χρήζουν χειρουργικής αφαίρεσης.
Η πρωτογενής πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού συνίσταται στην αποφυγή και τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου, όπου αυτό είναι δυνατόν.
Η δευτερογενής πρόληψη συνίσταται στην έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου, η οποία οδηγεί σε έγκαιρη αντιμετώπιση και θεραπεία και σε καλύτερη πρόγνωση. Για το λόγο αυτό:
• Οι γυναίκες από την ηλικία των 20 ετών πρέπει να υποβάλλονται σε κλινική εξέταση μαστών (ψηλάφηση από χειρουργό μαστού) κάθε 3 (τρία) χρόνια και κάθε χρόνο μετά τα 40.
• Μεταξύ 35 και 40 ετών, κάθε γυναίκα θα πρέπει να υποβάλλεται σε κλινική εξέταση των μαστών κάθε δύο χρόνια και να κάνει τον πρώτο της έλεγχο με μαστογραφία (αναφοράς).
• Από την ηλικία των 40 ετών, θα πρέπει να υποβάλλεται συστηματικά σε μαστογραφία μία φορά το χρόνο.
• Κάθε γυναίκα πρέπει να κάνει αυτοεξέταση μαστών, η οποία συνιστάται να γίνεται μία φορά το μήνα αλλά δεν πρέπει να αντικαθιστά τον τακτικό προληπτικό έλεγχο (κλινική εξέταση και μαστογραφία).
Σε γυναίκες «υψηλού κινδύνου» για καρκίνο του μαστού, ο έλεγχος του μαστού μπορεί να γίνει και με μαγνητική τομογραφία βάσει ενδείξεων και εφόσον κρίνει ο θεράπων ιατρός.
Στην εικόνα που ακολουθεί απεικονίζεται η τεχνική αυτοεξέτασης του μαστού.
1. Ξεκινήστε κοιτάζοντας το στήθος σας στον καθρέφτη με τους ώμους σας ίσια και τα χέρια σας στους γοφούς σας.
2. Σηκώστε τα χέρια σας και αναζητήστε τυχόν αλλαγές/παραμρφώσεις.
3. Ενώ είστε σε καθρέφτη, κοιτάξτε για σημάδια υγρού που βγαίνει από την μία ή και τις δύο θηλές (αυτό θα μπορούσε να είναι υδαρές, γαλακτώδες ή κιτρινωπό υγρό ή αίμα).
4. Ψηλαφήστε το στήθος σας, καθώς είστε ανάσκελα, χρησιμοποιώντας το δεξί σας χέρι για να αισθανθείτε το αριστερό σας στήθος και μετά το αριστερό σας χέρι για να νιώσετε το δεξί σας στήθος.
Γεώργιος Μακρίδης
Ειδικευόμενος Γενικής Ιατρικής
ΚΥ Βύρωνα
