Μονόδρομος η ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή, χωρίς στη συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών
Νέα αύξηση στο τέλος ταφής των απορριμμάτων αναμένεται να καταβάλουν οι δήμοι από τις αρχές του 2024.
Με το νόμο (ν. 4819/2021) αυξάνεται σταδιακά το ύψος των τελών ταφής των απορριμμάτων που πληρώνουν οι δήμοι στους χώρους υγειονομικής ταφής.
Ήδη από το 2019 το κόστος ταφής έχει τριπλασιαστεί ενώ η νέα αύξηση αναμένεται να επηρεάσει σε μέγιστο βαθμό τους δημοτικούς προϋπολογισμούς.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης υπέγραψε η Υπουργική Απόφαση, με την οποία θεσπίζεται ενιαία μέθοδος δειγματοληψίας για τα εισερχόμενα απόβλητα στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), προκειμένου να υπολογίζεται και να αποδίδεται ανά δήμο η ποσότητα των ανακτώμενων υλικών που του αναλογεί και προκύπτει από διαλογή στην πηγή αποβλήτων, καθώς και οι αντίστοιχες προσμίξεις (υπολείμματα).
Πρόκειται για την Υπουργική Απόφαση (ΥΑ), με θέμα: «Υπολογισμός ανά Ο.Τ.Α. α’ βαθμού των ποσοτήτων των αποβλήτων συσκευασιών και λοιπών ανακτώμενων υλικών, καθώς και των προσμίξεων, στο ρεύμα των εισερχομένων αποβλήτων στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ)».
Μέσω της ΥΑ θεσπίζεται ενιαία μέθοδος δειγματοληψίας στο ρεύμα των εισερχόμενων αποβλήτων στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), προκειμένου να υπολογίζεται και να αποδίδεται ανά Δήμο η ποσότητα των ανακτώμενων υλικών που του αναλογεί και προκύπτει από διαλογή στην πηγή αποβλήτων, καθώς και οι αντίστοιχες προσμίξεις (υπολείμματα).
Ο ρυπαίνων πληρώνει
Η απόφαση ευθυγραμμίζεται με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Αυτό σημαίνει πρακτικά, ότι οι Δήμοι θα αναλαμβάνουν το κόστος διαχείρισης των υπολειμμάτων των κάδων ανακύκλωσης, ανάλογα με το πραγματικό τους υπόλειμμα και όχι οριζόντια, όπως γινόταν μέχρι σήμερα.
Στην Απόφαση τίθενται επιπλέον και ενιαίοι κανόνες για τη δειγματοληψία, π.χ. για τη συχνότητα, που πραγματοποιείται ανά Δήμο, αλλά και για τα χρησιμοποιούμενα πρότυπα και τους φορείς ελέγχου.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε σχετικά: «Αναγνωρίζοντας την αξία της ανακύκλωσης για το περιβάλλον, εφαρμόζουμε ένα απολύτως δίκαιο σύστημα επιβράβευσης των Δήμων, με βάση την ποσότητα των ανακτώμενων υλικών που τους αναλογεί. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όλοι οι Δήμοι αποκτούν ακόμη ένα κίνητρο να καταβάλλουν προσπάθεια, προκειμένου να αυξήσουν την ποσότητα της ανακύκλωσης που γίνεται μέσα από το δίκτυο των κάδων ανακύκλωσης, χαρτιού κ.λπ.».
Ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων, κ. Μανώλης Γραφάκος, σημείωσε: «Είναι ουσιώδους σημασίας η έκδοση της σχετικής ΥΑ, δεδομένου ότι επιχειρεί να αποδώσει την πραγματική ανακύκλωση που αναλογεί σε κάθε Δήμο. Έως σήμερα, η ανακύκλωση προσδιοριζόταν με απλή αναγωγή της συνολικής ποσότητας των ανακυκλώσιμων υλικών που προκύπτουν από τη διαλογή στα ΚΔΑΥ στη βάση του ποσοστού εισόδου των αποβλήτων που αντιστοιχεί στον εκάστοτε δήμο. Με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά εξομοιωνόταν ο Δήμος που έκανε καλή ανακύκλωση (μικρό ποσοστό προσμίξεων) με εκείνο που δεν είχε καλές επιδόσεις (μεγάλο ποσοστό προσμίξεων). Αυτό τώρα αλλάζει και ενθαρρύνει τους Δήμους να προσπαθήσουν ακόμα περισσότερο για πετύχουν καλύτερη ποιότητα ανακύκλωσης στο δίκτυο των κάδων που συλλέγουν».
Η αδυναμία των δήμων
Σχεδόν στο σύνολο των δήμων δεν υπάρχουν ξεχωριστοί κάδοι, για ξεχωριστή συλλογή των ανακυκλώσιμων υλικών στην πηγή. Ο δήμος Βύρωνα έχει σύστημα συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών σε ξεχωριστούς κάδους, με τον κάθε κάτοικο να μπορεί να κάνει διαλογή στην πηγή από το 2008. Πρόκειται για ένα πρωτοπόρο σύστημα, που υλοποιήθηκε με τον αγώνα των εργαζομένων του δήμου και με πρόταση του σωματείου, κόντρα στην λογική των μπλε κάδων, και στη συμμετοχή των ιδιωτών στη διαχείριση των ανακυκλώσιμων υλικών.
Οι δήμοι έχουν προχωρήσει σε συμβάσεις από το 2003 με την γνωστή ιδιωτική εταιρεία ΕΕΑΑ Α.Ε. και έχουν τοποθετήσει τους μπλε κάδους, όπου ρίχνονται και σύμμικτα απορρίμματα και στη συνέχεια γίνεται διαλογή των ανακυκλώσιμων υλικών.
Πάρα πολλοί δήμοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν λόγω έλλειψης υποδομών: τα απορριμματοφόρα είναι γερασμένα, το προσωπικό των δήμων έχει μειωθεί, οι μπλε κάδοι δεν φτάνουν και ρίχνονται και σύμμικτα απορρίμματα, κ.λπ.
Αυτό οδηγεί οι δήμοι να στέλνουν για ταφή ανακυκλώσιμα υλικά αυξάνοντας το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων. Το πρόβλημα είναι γνωστό στους αρμόδιους, αλλά δεν έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μέχρι σήμερα.
Η Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης και Αξιοποίησης (ΕΕΑΑ Α.Ε), με το δίκτυο των μπλε κάδων που καλύπτει σχεδόν το σύνολο της ελληνικής επικράτειας, περιορίζει τις δραστηριότητές της με τις νέες συμβάσεις που προτείνει σε δήμους.
Πολλές συμβάσεις –10ετούς διάρκειας κατά κανόνα– μεταξύ ΕΕΑΑ Α.Ε και δήμων λήγουν και η εταιρεία -σύμφωνα με στελέχη των δήμων- αντί της ανανέωσης με τους ίδιους όρους προτείνει νεότερους όρους, με τους οποίους οι δήμοι καλούνται στην πράξη να επωμιστούν ένα σημαντικό μέρος του κόστους διαχείρισης ανακυκλώσιμων συσκευασιών. Επιπλέον, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες αδυνατεί ή αποφεύγει να παρέχει ακόμα και εξοπλισμό (κάδους και οχήματα) δυσχεραίνοντας τη λειτουργία της ανακύκλωσης.
«Η ΕΕΑΑ Α.Ε καρκινοβατεί. δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσει παλιά απορριμματοφόρα, αφετέρου δεν παρέχει μπλε κάδους στο ύψος που μας χορηγούσε», αναφέρουν στελέχη των δήμων.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει εγκρίνει τη χρηματοδότηση 9,7 εκατ. ευρώ στους δήμους, μέσω του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), η οποία όμως ακόμη δεν έχει δοθεί.
……
Οι δήμοι, χρειάζεται να οργανώσουν τις υπηρεσίες καθαριότητας, με νέο σύγχρονο και αποτελεσματικό τρόπο, όπου θα συμπεριλαμβάνουν και την περισυλλογή των ανακυκλώσιμων υλικών με διαλογή σε ξεχωριστούς κάδους στην πηγή, με την συμμετοχή των κατοίκων.
Επιπλέον για μία σύγχρονη αποκομιδή απορριμμάτων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, απαραίτητα σημεία πιστεύουμε πως είναι:
- Διαρκής ενημέρωση των πολιτών για τη συμμετοχή τους και τα οφέλη από την ανακύκλωση.
- Διαλογή των υλικών στην πηγή με χρηματοδότηση των δήμων για τα ανακυκλώσιμα υλικά που συγκεντρώνουν, απευθείας από τον ΕΟΑΝ.
- Χρηματοδότηση των δήμων για όλα τα αναγκαίά τεχνικά μέσα και προσλήψεις μόνιμου προσωπικού.
- Καμία συμμετοχή ιδιωτών στην διαχείριση των απορριμμάτων.
- Κατάργηση της ΕΕΑΑ Α.Ε
Πηγή: Ρωγμή στην Eνημέρωση
