Η μεταθανάτια ζωή είναι η πεποίθηση ότι ένα σημαντικό μέρος της ταυτότητας ενός ατόμου ή του ρεύματος συνείδησής του, συνεχίζει να εκδηλώνεται μετά το θάνατο του υλικού σώματος. Μπορεί ο θάνατος να μην είναι το πιο διασκεδαστικό τόπικ για συζήτηση, αλλά είναι γνωστό πως για μεγάλη μερίδα του παγκόσμιου πληθυσμού, η πιθανότητα να υπάρχει ζωή μετά θάνατον απαλύνει τον πόνο του απόλυτου κενού μετά το τέλος. Αυτή λοιπόν η πιθανότητα που μπορεί να μετριάσει τον πόνο του ανθρώπου δεν θα μπορούσε στην μεταμοντέρνα εποχή μας να μην εμπορευματοποιηθεί!!!
Συγκεκριμένα πρόσφατα προβλήθηκε ένα ντοκυμαντέρ «Eternal you» των Χανς Μπλοκ και Μόριτς Ρίζεγουικ, που έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ Sundance των ΗΠΑ, το οποίο καταγράφει πώς η τεχνητή νοημοσύνη επιχειρεί να μετατρέψει το όνειρο της αθανασίας σε προϊόν προς πώληση. Μακάβριο και ανατριχιαστικό.
Το αντικείμενο εκμετάλλευσης ήταν μια ενοχική γυναίκα, η μητέρα της Ναϊόν. Σκεφτόταν συνεχώς μια υποσχόμενη συνάντηση με την κόρη της. Είχαν περάσει τρία χρόνια από τον θάνατό της. Η μητέρα δεν μπορούσε να ξεπεράσει την απώλεια, την είχαν στοιχειώσει οι τελευταίες ώρες της. «Εκείνο το βράδυ πονούσε πολύ και χτυπούσε με τα πόδια της το διπλανό κρεβάτι του νοσοκομείου. Της είχα κάνει παρατήρηση. Δεν φανταζόμουν πως αυτό θα ήταν το τελευταίο πράγμα που θα άκουγε από εμένα. Θα έδινα τα πάντα να τη δω μια τελευταία φορά», εξομολογείται. Όταν, λοιπόν, της πρότειναν να δοκιμάσει αυτή τη νέα «εμπειρία» και να συναντήσει ξανά την κόρη της, δέχτηκε χωρίς δεύτερη σκέψη.
Ο επικεφαλής προγραμματιστής στην Κορέα είχε πάρει από τη μητέρα ό,τι βίντεο και φωτογραφίες είχε από τη Ναϊόν. Για οκτώ μήνες η ομάδα του δούλευε πυρετωδώς για να κατασκευάσει ένα άβαταρ που μιλούσε και έμοιαζε στο επτάχρονο κορίτσι. Και τα κατάφερε.
Το πρωί της συνάντησης, η μητέρα ήταν πολύ αγχωμένη. Μπήκε στο στούντιο, πήρε μια βαθιά ανάσα και έβαλε τα ειδικά γάντια και τα γυαλιά εικονικής πραγματικότητας. Με αυτά δεν βρισκόταν πλέον στην άδεια αίθουσα, αλλά σε ένα πάρκο, εκεί όπου συνήθιζε να πηγαίνει με την κόρη της. Λίγα μέτρα μακριά της στεκόταν η Ναϊόν. Το μικρό κορίτσι έτρεξε προς το μέρος της και την αγκάλιασε. «Μανούλα, μου έχεις λείψει. Εσένα σου λείπω; Με σκέφτεσαι;». Η μητέρα προσπαθούσε μάταια να συγκρατήσει τα δάκρυά της για να μπορέσει να της απαντήσει. «Ναϊόν μου, σε αγαπώ», της έλεγε ξανά και ξανά. Το «πείραμα» μεταδόθηκε στην τηλεόραση. Η μητέρα αργότερα δήλωσε πως η εμπειρία της έκανε καλό και πως δεν έβλεπε πλέον όνειρα με την κόρη της γεμάτα τύψεις και ενοχές. Η ομάδα των προγραμματιστών δέχτηκε άπειρα μηνύματα και αιτήματα για συνεργασία από όλο τον κόσμο, πλήθος δηλαδή πελατών. Ο δρόμος είχε ανοίξει. Amazon και Μicrosoft επενδύουν εκατομμύρια.
Ανεξάρτητα από τα πειράματα και από την παρηγορητική διδασκαλία για τη μετά θάνατον ζωή, οι νεκροί υπάρχουν όντως και μετά τον θάνατό τους. Υπάρχουν αν -και για όσον καιρό- η μνήμη των ζωντανών φτιάχνει χώρο για εκείνους και τους μνημονεύει. Ο Παράδεισος, όπως ο Ν. Θεοτοκάς γράφει σε ένα εξαιρετικό κείμενο αποχαιρετισμού, δεν είναι παρά οι κήποι της αγάπης που γεμίζει τις καρδιές των ζωντανών. Είναι εκείνος ο μη τόπος, όπου η μνήμη των βροτών κάνει τους νεκρούς συνδαιτυμόνες και συμμέτοχους στα καλά και στα κακά του δικού τους βίου.
Ακόμα και αν δεν πιστεύει κάποιος στο θεό τον συντρέχει πάντα αυτό που περιγράφει σ’ ένα σπουδαίο κείμενο ο Απόστολος Παύλος. «Τί κι αν μάθω να μιλώ τις γλώσσες των ανθρώπων και των αγγέλων. Αν απ’ την ψυχή μου λείπει η αγάπη, τότε δεν είμαι παρά κύμβαλο που αλαλάζει. Ακόμα κι αν έχω κερδίζει το χάρισμα να βλέπω το μέλλον κι αν διαφεντεύω όλα τα μυστήρια και όλη τη γνώση, ακόμα κι αν όσα πιστεύω μπορούν να μετακινήσουν τα βουνά, χωρίς αγάπη δεν έχω τίποτε. Κι όταν παραδοθεί το σώμα μου στη φωτιά, χωρίς αγάπη, τίποτε δεν μένει. Η αγάπη είναι μακρόθυμη, αγαθή και ωφέλιμη· η αγάπη δεν φθονεί και δεν καυχιέται, δεν κακίζει, δεν αποζητά συμφέρον· η αγάπη στέκει απέναντι στην αδικία κι ελπίζει και υπομένει. Η αγάπη δεν χάνεται, ακόμα κι αν οι προσμονές κι οι προσδοκίες κι οι γνώσεις κι οι ελπίδες γίνουν αέρας.»
Ζει, λοιπόν, ο άνθρωπος όσο θα υπάρχουν οι πολλές και οι πολλοί που θα κρατούν τη μνήμη του στις καρδιές τους.
ΣΠΥΡΟΣ ΤΖΟΚΑΣ
Πανεπιστημιακός, συγγραφέας
