Του Πάνου Τριγάζη
Συχνά γίνεται λόγος για την τύχη που επιφύλαξε το κράτος στους ήρωες της Επανάστασης του 1821. Δεν ήταν, όμως, καλύτερη η τύχη των αγωνιστών του “νέου ΄21”, της Εθνικής Αντίστασης. Αν και η Ελλάδα απελευθερώθηκε επτά μήνες πριν πέσει το Βερολίνο στα χέρια του Κόκκινου Στρατού, ακολούθησαν γρήγορα τα Δεκεμβριανά και μετά ο εξοντωτικός εμφύλιος.
Κυνηγημένος και εκτοπισμένος στη Μακρόνησο, βρέθηκε και ο γραμματέας της ΕΠΟΝ Παγκρατίου, κάτοικος Βύρωνα, δημότης Αθήνας και γόνος ζεύγους Κωνσταντινουπολιτών προσφύγων Νίκος Νικηφορίδης, γεννημένος το 1928.
Ήδη από μαθητής στο 7ο Γυμνάσιο Παγκρατίου, ο Νικηφορίδης εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση, μετά δε την εξορία του στη Μακρόνησο το 1950, ανέλαβε δράση υπέρ της ειρήνης και του πυρηνικού αφοπλισμού, ηγούμενος του Φιλειρηνικού Μετώπου Νέων και της εκστρατείας στην Ελλάδα για τη συγκέντρωση υπογραφών κάτω από την “Έκκληση της Στοκχόλμης”, τότε εξαιρετικά επίκαιρη, με τον ψυχρό πόλεμο σε έξαρση, το ΝΑΤΟ ιδρυμένο (1949), και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας υπό ίδρυση, την δε πυρηνική απειλή αυξανόμενη εκατέρωθεν της γραμμής διαίρεσης της Ευρώπης. Τότε, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης οργάνωσε την προαναφερθείσα παγκόσμια εκστρατεία, με το λεκτικά απλό αίτημα διακοπής των πυρηνικών δοκιμών και κατάργησης των πυρηνικών όπλων.
Πολυδημοσιευμένη η τραγική και ηρωική ιστορία του Νικηφορίδη, κυρίως διά της ερευνητικής δημοσιογραφίας του Σπύρου Κουζινόπουλου, διατηρεί και άγνωστες στο ευρύ κοινό πτυχές.
Από χρόνια με έχει απασχολήσει το ερώτημα πού ετάφη ο Νικηφορίδης, μετά την εκτέλεσή του από το μετεμφυλιακό κράτος, 5 Μαρτίου 1951, έχοντας καταδικαστεί σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο ως συνωμότης, με μόνο αποδεικτικό στοιχείο ότι διακινούσε την προαναφερθείσα Έκκληση. Η απάντηση των συγγενών (είχε δύο αδελφές, την Ζωή και την Ολυμπία) ήταν μάλλον σε ομαδικό τάφο, δεδομένου ότι οι εκτελεσθέντες το μοιραίο εκείνο πρωινό στο Γεντί Κουλέ ήταν συνολικά επτά.
Η οικογένεια δεν είχε ειδοποιηθεί για την εκτέλεση, ούτε ήταν εύκολο να ζητήσει την παρουσία της, στο ασήκωτο κλίμα τρομοκρατίας λιγότερο από δύο χρόνια μετά τον εμφύλιο. Η μητέρα του αγωνιστή Ευγενία είχε φτάσει μέχρι το παλάτι να ζητήσει χάρη, αλλά δεν είχε βρει ανταπόκριση. Προφανώς, η οικογένεια είχε απελπιστεί και δεν είχε τη δύναμη να ζητήσει το πτώμα για να κάνει κηδεία του Νίκου στον Βύρωνα.
74 χρόνια μετά, την Τετάρτη 5 Μαρτίου 2025 και ώρα 12:30 το μεσημέρι, προσήλθαμε ξανά στο λιτό μνημείο Νικηφορίδη, στην συμβολή των οδών Αρήτης και Νικηφορίδη στον Βύρωνα, αποδίδοντας την ελάχιστη τιμή με ένα λουλούδι ή κλαδί ελιάς. Επιτακτική η ανάγκη αναβάθμισης του μνημείου, μια υπόσχεση του Δήμου που εκκρεμεί επί χρόνια…
O Πάνος Τριγάζης είναι πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης -ΠΑΔΟΠ
