Αντιγόνη Χολέβα,
Φιλόλογος – Ειδική Παιδαγωγός MSc,
Υποψήφια Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών,
Επιστ. Υπεύθυνη Κέντρου “Διαπαιδαγωγείν διά λόγου”
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες αποτελούν μια πραγματικότητα που αγγίζει ολοένα και περισσότερες οικογένειες. Συνήθως, δεν πρόκειται για μια παροδική αδυναμία, αλλά για αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τη μάθηση και συνοδεύει το παιδί σε όλη τη σχολική του πορεία. Υπολογίζεται ότι περίπου το 30% των μαθητών αντιμετωπίζει κάποια μορφή μαθησιακής δυσκολίας, με τα περισσότερα περιστατικά να σχετίζονται με τη γραφή και την ανάγνωση.
Τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες έχουν φυσιολογική ή ακόμα και υψηλή νοημοσύνη, γεγονός που υπογραμμίζει ότι οι δυσκολίες τους δεν οφείλονται σε χαμηλές ικανότητες, αλλά σε ειδικά πεδία μάθησης όπου χρειάζονται υποστήριξη. Οι περισσότερες δυσκολίες (δυσλεξία, δυσορθογραφία κ.ά.) εντοπίζονται στα γλωσσικά μαθήματα, με ποσοστό που φτάνει μέχρι και το 80% των παιδιών με διάγνωση Μαθησιακών Δυσκολιών.
Επιπλέον, τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες εμφανίζουν διακύμανση ανάμεσα στην αναμενόμενη και την πραγματική επίδοση σε μία ή περισσότερες περιοχές μάθησης, όπως στον προφορικό λόγο, τον γραπτό λόγο, την ανάγνωση, τα μαθηματικά και τον προσανατολισμό στον χώρο. Αυτή η διαφοροποίηση μπορεί να προκαλεί σύγχυση στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, καθώς το παιδί μπορεί να δείχνει ικανότητες σε κάποια πεδία, αλλά ταυτόχρονα να αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες σε άλλα.
Τροφή για σκέψη, αποτελεί το γεγονός, ότι η συχνότητα των Μαθησιακών Δυσκολιών είναι υψηλότερη σε παιδιά που ζουν σε μεγάλες πόλεις παρά σε αγροτικές περιοχές, υποδεικνύοντας πιθανές επιρροές από περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες.
Ήδη από το νηπιαγωγείο μπορεί να φανούν οι πρώτες ενδείξεις: καθυστέρηση στον λόγο, δυσκολίες στη συγκέντρωση, ελλείμματα στην ψυχοκινητική ανάπτυξη. Αν αυτές δεν αναγνωριστούν και δεν υπάρξει η κατάλληλη και έγκαιρη παρέμβαση, στο δημοτικό οι δυσκολίες μπορεί να ενταθούν, καθώς οι μαθησιακές απαιτήσεις αυξάνονται. Εκεί, συχνά, οι δυσκολίες συνδυάζονται με τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ), που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τη σχολική καθημερινότητα.
Η συννοσηρότητα – δηλαδή η ταυτόχρονη παρουσία Μαθησιακών Δυσκολιών και άλλων διαταραχών – δεν είναι σπάνια. Μπορεί να περιλαμβάνει άγχος, διαταραχές διάθεσης, προβλήματα συμπεριφοράς, ακόμα και κοινωνική απομόνωση. Στο γυμνάσιο και στο λύκειο, οι συνέπειες γίνονται πιο εμφανείς: χαμηλή αυτοεκτίμηση, σχολική φοβία, τάσεις παραβατικότητας ή κατάθλιψη. Τα παιδιά και οι έφηβοι με Μαθησιακές Δυσκολίες συχνά βιώνουν την απόρριψη και την αίσθηση ότι «δεν τα καταφέρνουν», με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο.
Ωστόσο, υπάρχει ελπίδα και λύση. Η έγκαιρη αναγνώριση και η πρώιμη παρέμβαση μπορούν να αλλάξουν την πορεία του παιδιού. Με εξατομικευμένα προγράμματα ειδικής αγωγής, λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ψυχοθεραπείας, αλλά και με τη συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών, οι Μαθησιακές Δυσκολίες αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Το παιδί αποκτά τα εφόδια να προοδεύσει, να αναπτύξει τις δυνατότητές του στο έπακρο και να σταθεί με αυτοπεποίθηση απέναντι στις προκλήσεις.
Όλοι – γονείς, εκπαιδευτικοί και κοινωνικό περιβάλλον – οφείλουμε να ενισχύσουμε τη γνώση και την αποδοχή γύρω από τις Μαθησιακές Δυσκολίες. Η διαφορετικότητα με τη σωστή υποστήριξη μπορεί να μετατραπεί σε δύναμη. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: παρατηρούμε, ενημερωνόμαστε και απευθυνόμαστε έγκαιρα σε ειδικούς. Γιατί κάθε παιδί αξίζει να έχει τις ίδιες ευκαιρίες στη μάθηση και στη ζωή.
ΠΗΓΕΣ & ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αναγνωστόπουλος Δ.Κ. & Σίνη, Α.Θ. (2005) Διαταραχές Σχολικής Μάθησης και Ψυχοπαθολογία. Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα
- American Psychiatric Association (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed, American Psychiatric Association.
- Thomaidis L, Choleva A, Janikian M, Bertou G, Giannakopoulos G, Anagnostopoulos DC. Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) symptoms and cognitive skills of preschool children. Psychiatriki. 2017 Jan-Mar;28(1):28-36. doi: 10.22365/jpsych.2017.281.28. PMID: 28541236.
- Yoshimasu K, Barbaresi WJ, Colligan RC, Killian JM, Voigt RG, Weaver AL, et al. (2011) Written-language disorder among children with and without ADHD in a population-based birth cohort. ;128:e605–12.
