Του Δημήτρη Μεσογείου
Εντελώς πρόσφατα, στις 15 Σεπτέμβρη 2021, στο γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό λεξιλόγιο εμφανίστηκε ένας νέος όρος – AUKUS.
Τι σημαίνει AUKUS; Είναι το ακρωνύμιο των λέξεων Australia (Αυστραλία), United Kingdom (Ηνωμένο Βασίλειο), United States (Ηνωμένες Πολιτείες).
Τι είναι η AUKUS; Είναι μια τριμερής συμφωνία ασφάλειας μεταξύ της Αυστραλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου(Βρετανίας) και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στην περιοχή των Ωκεανών Ινδικού και Ειρηνικού.
Τι περιλαμβάνει η AUKUS; Πρόκειται για μια συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας, η οποία προβλέπει την ανάπτυξη από την Αυστραλία, με την βοήθεια της Βρετανίας και των Η.Π.Α., 8 πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, αυξάνοντας τη στρατιωτική παρουσία της Δύσης στον Ειρηνικό Ωκεανό. Παράλληλα, η συμφωνία AUKUS εστιάζει στην συνεργασία στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, του κυβερνοπόλεμου, των κβαντικών τεχνολογιών, την ανάπτυξη πρόσθετων υποθαλάσσιων δυνατοτήτων και ικανοτήτων κρούσης μεγάλου βεληνεκούς.
Πιθανώς, αγαπητοί μας αναγνώστες, να έχετε παρακολουθήσει την ειδησεογραφία, αλλά και τις απόψεις ελλήνων και ξένων πολιτικών και στρατιωτικών αναλυτών γύρω από το θέμα. Σ’ αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τις βασικές πλευρές του ζητήματος και να δώσουμε απαντήσεις στα ερωτήματα, που προκύπτουν από την δημιουργία της AUKUS.
Πρώτον. Η φιλολογία περί «ξαφνικής» και εσπευσμένης, εκ μέρους των Η.Π.Α., ανακοίνωσης της AUKUS και περί «κάλυψης του φιάσκου» της αποχώρησής τους από το Αφγανιστάν, κατά την άποψή μας δεν ευσταθεί. Η δημιουργία και η ανακοίνωση στις 15/09/2021 της AUKUS, σηματοδοτεί την μετατόπιση του κέντρου βάρους της γεωπολιτικής στρατηγικής των Η.Π.Α., από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή στην Άπω Ανατολή, στην περιοχή των Ινδικού – Ειρηνικού Ωκεανών. Και όπως ο καθένας καταλαβαίνει, τέτοιου είδους στρατηγικές, γεωπολιτικές επιλογές δεν μπορεί να είναι απόφαση «της στιγμής», αλλά αποτέλεσμα μακροχρόνιων αναλύσεων και σχεδιασμών.
Δεύτερον. Οι Η.Π.Α. υπό την πίεση των τεράστιων οικονομικών προβλημάτων τους τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, προβλήματα που «αδυνάτισαν» την παγκόσμια δύναμη και ρόλο τους, μεταφέρουν το «μέτωπο του πολέμου» πιο κοντά, απέναντι στον κύριο, αυτή τη στιγμή, ανταγωνιστή τους, την Κίνα. Μια επιλογή, που αποτελεί κεντρική επιλογή του στρατιωτικού, βιομηχανικού, τεχνολογικού και ενεργειακού συμπλέγματος των Η.Π.Α. Είναι μια κίνηση με στόχο τον περιορισμό της οικονομικής, στρατιωτικής και πολιτιστικής επέκτασης της Κίνας στην πολυάνθρωπη Ν.Α. Ασία, στη χρυσοφόρα Λατινική Αμερική, στη πλούσια σε σπάνιες γαίες και μέταλλα Αφρική, στην Ευρώπη.
Τρίτον. Οι Η.Π.Α. σ’ αυτήν τη κίνησή τους «χρησιμοποίησαν» τους πρόθυμους συμμάχους τους, Μεγάλη Βρετανία και Αυστραλία. Η Μεγάλη Βρετανία μετά το Brexit αναζητά ένα νέο πλανητικό ρόλο, μιαν αναβίωση του μεγαλείου και της δύναμης της πάλαι ποτέ αυτοκρατορίας της. Η δε Αυστραλία, με την τεράστια έκτασή της, αλλά τον ελάχιστο πληθυσμό της, διακινδυνεύει τα πάντα σε μια υπερφίαλη, κατά την άποψή μας, προσπάθεια να αναδειχθεί σε υπερδύναμη με την απόκτηση 8 πυρηνοκίνητων υποβρυχίων.
Τέταρτον. Η δημιουργία της AUKUS πίσω από τις πλάτες των συμμάχων των Η.Π.Α. στην Ε.Ε. και στο Ν.Α.Τ.Ο., επέφερε σοβαρό πλήγμα και ρήγμα στην Δυτική Συμμαχία. Η αντίδραση της Γαλλίας με την ανάκληση των πρεσβευτών της από Η.Π.Α. και Αυστραλία αποτελεί βέβαια σκληρή διπλωματική κίνηση, έχει όμως ουσιαστικά οικονομική διάσταση, διότι με την δημιουργία της AUKUS η Αυστραλία ακύρωσε σύμβαση με την Γαλλία, ύψους 40 δις, για την κατασκευή υποβρυχίων. Οι χώρες της Ε.Ε. (κυρίως Γαλλία – Γερμανία – Ιταλία – Ισπανία), έχοντας στενές εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και συνειδητοποιώντας την πολιτική και στρατιωτική αδυναμία τους, «επιλέγουν» να μην διακινδυνεύσουν μια στρατιωτική αντιπαράθεση με το Πεκίνο, στο πλευρό των Η.Π.Α. και για χάρη των Η.Π.Α. και των οικονομικών κολοσσών, που αυτές «εκπροσωπούν».
Πέμπτον. Η Ρωσσία, με την τεράστια ενεργειακή και στρατιωτική δύναμή της, κατά της οποίας ο πόλεμος εκ μέρους των Η.Π.Α. ποτέ δεν σταμάτησε, αρνήθηκε την σύμπραξη μαζί τους εναντίον της Κίνας και ουσιαστικά «συνασπίζεται» με το Πεκίνο (τουλάχιστον σ’ αυτή τη φάση), συνάπτοντας μαζί του κολοσσιαίες οικονομικές, εμπορικές και εξοπλιστικές συμφωνίες. Απ’ την άλλη πλευρά, «διεμβολίζει» τη Δυτική Συμμαχία με το ενεργειακό της εκτόπισμα, κυρίως με τον αγωγό Nord Stream – 2 μέσω της Βαλτικής Θάλασσας στην Γερμανία και τις εξοπλιστικές της συμφωνίες με την Τουρκία. Παράλληλα, έχει εδραιώσει τη θέση της στη Συρία κι ευρύτερα στη Μεση Ανατολή.
Έκτον. Η Κίνα, ο στόχος της AUKUS, με κύριο όπλο τις οικονομικές και εμπορικές συνεργασίες (κι’ όχι τις στρατιωτικές όπως οι Η.Π.Α.), επεκτείνει και εδραιώνει την επιρροή της σε όλο τον κόσμο, ενώ δεν διστάζει να δείξει και τα στρατιωτικά της «δόντια», όπως πρόσφατα με την είσοδο 38 αεροσκαφών της στη ζώνη αεράμυνας της Ταϊβάν (προστατευομένης των Η.Π.Α.). Η Κίνα, έχοντας ουσιαστικά κερδίσει στον εμπορικό πόλεμο με τις Η.Π.Α. και στηριζόμενη από την πολυδιάστατη οικονομική και στρατιωτική συνεργασία με τη Ρωσσία, έχει «βάλει πλώρη» για την παγκόσμια κυριαρχία.
Έβδομον. Μέσα στο πλαίσιο αυτών των καταιγιστικών εξελίξεων στην παγκόσμια σκακιέρα, ας δούμε πως μπορεί να διαμορφωθεί η θέση της χώρας μας, της Ελλάδας.
Η επιλογή των τελευταίων ελληνικών κυβερνήσεων να είναι οι πιο «πιστοί και πειθήνιοι» σύμμαχοι των Η.Π.Α., θα έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω υποβάθμιση της Ελλάδας, ακολουθώντας την φθίνουσα πορεία των ίδιων των Η.Π.Α.
Με την αποχώρηση των Η.Π.Α. από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αναβαθμίζεται ο ρόλος της Τουρκίας, γεγονός που αλλάζει επί τα χείρω τις ισορροπίες στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις.
Η υποβάθμιση του ρόλου της Ε.Ε. στις παγκόσμιες υποθέσεις, συμπαρασύρει, ίσως με μεγαλύτερη ταχύτητα, και τις τύχες και το ρόλο της Ελλάδας.
Οι τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις, θεωρώντας τις σχέσεις με τις Η.Π.Α. το άπαν της εξωτερικής μας πολιτικής, «φρόντισαν» και διέρρηξαν τις σχέσεις με την Ρωσσία και πολλές απ’ τις αραβικές χώρες, με αποτέλεσμα να χαθούν χρήσιμα στηρίγματα.
Όσο θα οξύνεται η αντιπαράθεση των «μεγάλων», τόσο θα δεινοπαθούν οι «μικροί».
Και αυτή η αντιπαράθεση, που μπροστά στα μάτια μας μπαίνει σε μια νέα φάση, μπορεί να οδηγήσει σε οτιδήποτε, ακόμη και σε πυρηνικό πόλεμο.
Ο ρόλος του καθένα μας για την αποτροπή αυτής της θανατηφόρας προοπτικής, όσο μικρός κι αν είναι, πρέπει να παιχθεί με όλη μας τη δύναμη για να διατηρηθεί ο πλανήτης εν ζωή, ώστε να μπορούμε να αγωνιζόμαστε για μια καλύτερη ζωή.
