Αρχικά το Πάσχα αποτελούσε τη μεγαλύτερη εβραϊκή γιορτή, που γιορταζόταν προς τιμήν της απελευθέρωσης των Ισραηλιτών από την Αιγυπτιακή αιχμαλωσία.
Η ονομασία του προέρχεται από το εβραϊκό Πεσάχ που σημαίνει «διάβαση», προς ανάμνηση της διάβασης του περιούσιου λαού από τη σκλαβιά στην ελευθερία.
Μετά το Πάθος και την Ανάσταση του Κυρίου, το νόημα της εορτής μετασχηματίστηκε και πήρε νέα σωτηριολογική διάσταση για να αποτελεί τελικά την κορυφαία στιγμή της Χριστιανοσύνης, την ύψιστη γιορτή του εορτολογίου της.
Το Άγιο Πάσχα δεν είναι μια ημέρα, μια Κυριακή που ακολουθεί το Σάββατο της Ανάστασης, αλλά ένα διάστημα δύο εβδομάδων με σημαντικούς σταθμούς μέσα σε αυτό: Από την Κυριακή των Βαΐων (συμβολίζει την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα) ως την Κυριακή του Θωμά.
Η πρώτη εβδομάδα ονομάζεται Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών, αρχίζει με την Κυριακή των Βαΐων και κορυφώνεται το Μεγάλο Σάββατο. Όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα, είναι περίοδος νηστείας και συμμετοχής στις εκκλησιαστικές λειτουργίες.
Η δεύτερη εβδομάδα του Πάσχα ονομάζεται Εβδομάδα του Πάσχα ή Λαμπροβδομάδα ή Λαμπρή και αρχίζει με την Κυριακή του Πάσχα. Όλες οι ήμερες που ακολουθούν θεωρούνται ημέρες χαράς και αγαλλίασης.
H μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης έχει και προσωπικό νόημα για τον κάθε έναν από εμάς, διότι –πριν μας λυτρώσει μέσα από την Ανάσταση–, διαπραγματεύεται βαθιά υπαρξιακά θέματα όπως ο πόνος, η δυστυχία, και ο θάνατος. Μας δίνει έτσι την ευκαιρία να κάνουμε την ενδοσκόπησή μας, να ρίξει ο καθένας μια διεισδυτική ματιά στον εσωτερικό του κόσμο και να αναλογιστεί για την πορεία του, τις αξίες του και τους στόχους του. Η Εβδομάδα των Παθών που καταλήγει στην Ανάσταση έχει ένα βαθύτερο νόημα: το πέρασμα από τα πάθη στη λύτρωση και τον εορτασμό της ανανέωσης και της ανάτασης. Εξ’ άλλου, το Πάσχα συμπίπτει με την Άνοιξη, που η φύση ξυπνά από τη νάρκη του χειμώνα και περνά στην περίοδο της γονιμότητας και της ευφορίας.
Οι αναποδιές, οι απογοητεύσεις, οι δυσκολίες, ο θάνατος είναι το καθημερινό τοπίο μέσα στο οποίο ζει ο άνθρωπος. Οι στιγμές της ευτυχίας είναι σαν την Ανάσταση, ακολουθούν τις δυσκολίες, σαν ανταμοιβή, σαν λύτρωση.
Ειδικά αυτούς τους χαλεπούς καιρούς όμως, που τα προβλήματα συσσωρεύονται σταδιακά αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο, η εξύψωση που θα μας προσφέρει η Ανάσταση του Κυρίου θα λειτουργήσει σαν βάλσαμο και θα χαλυβδώσει θέληση και καρδιά. Είναι τόσα τα προβλήματα που μας κατακλύζουν που πολλοί από εμάς παραμελούμε να σκύψουμε και να συμπάσχουμε πνευματικά. Μας διαφεύγει το νόημα του Πάσχα, δεν κατανοούμε τη διαδρομή μέχρι την υπέρτατη θυσία που έγινε για εμάς. Μένουμε στους τύπους, τα έθιμα και τις ευχές και στο «Πού θα πάμε διακοπές το Πάσχα;», «Πόσα κιλά να είναι το αρνί που θα ψήσουμε;», κόκκινα αυγά, τσουρέκια, βόλτα στο χωριό, καινούργια ρούχα για την Εκκλησία. Όπως ακριβώς και τα Χριστούγεννα, έτσι και το Πάσχα μετατράπηκε σε μία γιορτή καταναλωτισμού σε μία «εβδομάδα μόδας», καθώς πολλοί είναι αυτοί που πάνε Εκκλησία, για να δείξουν τα νέα τους συνολάκια.
Και όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι ευπρόσδεκτα και μη κατακριτέα, αν παράλληλα ενδιαφερόμασταν και για την ουσία του Πάσχα. Το Πάσχα είναι το πέρασμα από το θάνατο στη ζωή. Το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, ο Λόγος του Θεού, ενσαρκώθηκε και αναστήθηκε, για να μας προσφέρει την αιώνια ζωή. Όπως στο Πάσχα των Εβραίων πραγματοποιήθηκε το πέρασμα από την αιχμαλωσία των Αιγυπτίων στην ελευθερία και την εγκατάσταση στη Γη της Επαγγελίας, έτσι και στο Πάσχα των χριστιανών πραγματοποιείται το πέρασμα από την αιχμαλωσία του θανάτου στην ελευθερία της ζωής.
Το πέρασμα αυτό, ωστόσο, δεν έγινε εύκολα. Ο Χριστός υπέφερε, βασανίστηκε και ταπεινώθηκε. Τα Πάθη του Χριστού αποτελούν συμβολισμό των παθών της καθημερινότητας του ανθρώπου. Τα Πάθη του Χριστού υπενθυμίζουν ότι πάντα υπάρχουν δύσκολες στιγμές στη ζωή του ανθρώπου.
Ο Ντοστογιέφσκι, στο βιβλίο του «Αδελφοί Καραμαζώφ» γράφει: «Χωρίς Θεό, όλα επιτρέπονται». Σε αντίθεση, η γιορτή του Πάσχα δηλώνει σε κάθε τόνο «Με το Θεό, όλα είναι δυνατά».
Είναι ένα παντοτινό μήνυμα ελπίδας που ξεπερνάει τους περιορισμούς μας και μπορεί να μας πάρει από το χέρι και να μας βγάλει από τη σημερινή στενωπό. Και σαν ανθρώπους, και σαν Έλληνες, και σαν ξεχωριστά άτομα τον καθέναν από εμάς.
Ποτέ δεν είναι αργά.
Ευλογημένο Πάσχα και Καλή Ανάσταση αδέλφια!
