Της Σοφίας Χανή
Ένα χρόνο πριν ίσως δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι η νέα χρονιά που απλωνόταν μπροστά μας τελικά θα ήταν ενός έτος γεμάτο αγωνία και ανησυχία για το μέλλον, απαισιοδοξία και δυσοίωνα σημάδια. Ένα έτος που σημαδεύτηκε από τον τυφώνα της πανδημίας, έναν τυφώνα υγιειονομικού χαρακτήρα που χτύπησε ολόκληρο τον πλανήτη, με σοβαρές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις, καθώς επιτάχυνε μια νέα οικονομική κρίση και την περαιτέρω φτωχοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο.
Αυτό που σίγουρα επίσης δεν περιμέναμε προσμονώντας και κάνοντας όνειρα για το 2020, ήταν ότι μόλις τον Μάρτιο θα βρισκόμασταν αντιμέτωποι και αντιμέτωπες με ένα σκηνικό δυστοπικού χαρακτήρα, κάτι που σχεδόν κανείς δεν είχε ξαναζήσει στα χρόνια της ζωής του. Και σίγουρα όταν λέγαμε στις αρχές της χρονιάς ότι μπαίνουμε στη νέα δεκαετία του ‘20 στα χρόνια της νέας χιλιετίας, δεν περιμέναμε ότι τα νέα ‘20 θα θύμιζαν κάτι από τα προηγούμενα, όταν η τελευταία μεγάλη πανδημία, αυτή της ισπανικής γρίπης, που ελάχιστα άτομα από όσα την έζησαν τότε επιβιώνουν ακόμα, σημάδεψε την Ελλάδα και τον πλανήτη αφήνοντας χιλιάδες νεκρούς στο διάβα της.
Και να λοιπόν που βρεθήκαμε ξαφνικά σε ένα σκηνικό απαγορεύσεων και καραντίνας για να προστατευτούμε από έναν άκρως μεταδοτικό ιό που όμοιο του δεν είχαμε ξαναδεί τα προηγούμενα χρόνια, ένα σκηνικό σχεδόν εξωπραγματικό που θύμιζε φουτουριστική ταινία, όπου έπρεπε να στέλνουμε μήνυμα για να βγούμε έξω για τις καθημερινές δουλειές και να απομακρυνθούμε από δικά μας άτομα μέχρι να περάσει η μπόρα. Η μπόρα βέβαια και αν κόπασε για λίγο, τους τελευταίους μήνες θέριεψε και πάλι, καθώς οι κυβερνήσεις προσπαθούν με σπασμωδικές κινήσεις να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα, βάζοντας την οικονομία και το κεφάλαιο πιο πάνω από την υγεία (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις ΗΠΑ, τη στιγμή που στον αντίποδα βρέθηκε η αποτελεσματική διαχείριση χωρών όπως η Κούβα και Νέα Ζηλανδία που φρόντισαν να βάλουν ως πρώτη προτεραιότητα την υγεία των πολιτών), όπως συνέβη και στη χώρα μας, όπου οι ιδεοληπτικές αγκυλώσεις της κυβέρνησης δεν επέτρεψαν να παρθούν ουσιαστικά μέτρα για την ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας και την αποσυμφόρηση χώρων μεγάλου συνωστισμού όπως τα ΜΜΜ και οι χώροι εργασίας, αλλά ούτε και μέτρα στήριξης των εργαζομένων που πλήττονται λόγω της κατάστασης, ρίχνοντας την ευθύνη σχεδόν αποκλειστικά στους πολίτες, στοχοποιώντας ακόμα και ολόκληρες κοινωνικές ομάδες όπως τους νέους, προκειμένου να αποκρύψουν και να αποποιηθούν τις δικές τους σοβαρότατες ευθύνες ως κράτος.
Και ενώ κάθε μέρα σχεδόν ακούμε για ένα νέο ρεκόρ κρουσμάτων ή ακόμα χειρότερα νεκρών, συνειδητοποιούμε ότι πίσω από τους αριθμούς, από τα στατιστικά στοιχεία, υπάρχουν άνθρωποι. Άνθρωποι που πλήττονται τόσο από την πανδημία όσο και από τη νέα οικονομική κρίση, που βλέπουν την κυβέρνηση να τους κουνά το δάχτυλο ενώ στην πλειοψηφία τους προσπαθούν όσο καλύτερα γίνεται να τηρούν τα μέτρα και να προστατεύουν τόσο τους εαυτούς τους όσο και τους συνανθρώπους τους, που προσπαθούν να σταθούν όρθιοι και όρθιες μέσα σε έναν καταιγισμό κακών. Είναι οι άνθρωποι που μένουν άνεργοι ή που βρίσκονται σε αναστολή εργασίας, χωρίς εισόδημα για να καλύψουν τις βιοτικές ανάγκες των ίδιων και των οικογενειών τους, αναμένοντας πότε θα δεήσει το κράτος να τους δώσει ένα επίδομα ενώ τρέχουν παράλληλα οι λογαριασμοί και οι υποχρεώσεις. Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τον ιό μόνοι και μονές τους, αναγκαστικά μακριά από τα αγαπημένα τους άτομα, προσφεύγοντας σε ένα ανοχύρωτο σύστημα υγείας που καταρρέει, αλλά και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι σε αυτό το σύστημα που όπως μπορούν παλεύουν με τα μέσα που έχουν στην πρώτη γραμμή του αγώνα, και οι εργαζόμενοι σε άλλες βασικές μονάδες παραγωγής και σε σούπερ μάρκετ, που εν μέσω καραντίνας βρίσκονται συνεχώς στο πόδι προκειμένου να εξυπηρετήσουν τον κόσμο ως προς τις βασικές ανάγκες του. Είναι και οι άνθρωποι που «ζουν μονάχοι», που περνούν την καραντίνα χωρίς μια άλλη ανθρώπινη παρουσία για να μοιραστούν αυτήν την περίεργη κατάσταση και να ανοίξουν την καρδιά τους, οι ανθρώποι των οποίων η ψυχική υγεία πλήττεται σε συνθήκες εγκλεισμού.
Και σε αυτήν την δεύτερη καραντίνα, μέσα σε μια εξόχως περίεργη κατάσταση η οποία (όπως και οι συνέπειες της) θα κρατήσουν για καιρό, η λύση είναι να επικεντρωθούμε στην ανθρωπιά και την αλληλεγγύη. Να σταθούμε δίπλα στα άτομα που περνάνε δύσκολα, να κρατήσουμε όρθιος ο ένας τον άλλο, να αλληλοβοηθηθούμε και να μιλάμε μεταξύ μας. Ακόμα και μέσα από τα σπίτια μας και με τις λίγες εξόδους μας, να μην μένουμε μόνο στις προσωπικές δραστηριότητες που μας γεμίζουν (που βέβαια είναι απαραίτητες για να ανταπεξέλθουμε ψυχολογικά) αλλά να βοηθάμε με όποιο τρόπο μπορούμε τους συνανθρώπους μας για να μείνουμε όλοι δυνατοί. Να επικοινωνούμε και να μιλάμε έστω και μέσω ηλεκτρονικών μέσων και να μην αφήσουμε κανένα μόνο και καμιά μόνη. Να μην σκοντάφτουμε στο σκόπελο του κοινωνικού αυτοματισμού. Να μην παρασυρόμαστε από επικίνδυνες και αμφιβόλου κύρους θεωρίες που υποτιμούν τον ιό και περιφρονούν τα μέτρα προστασίας, τα οποία τηρούμε με βασικό άξονα το αίσθημα βαθειάς κοινωνικής αλληλεγγύης για την προστασία όλων μας. Να ενώνουμε τις φωνές μας με τους υγιειονομικούς υπαλλήλους και όσους αγωνίζονται, να στηρίζουμε τον αγώνα και τα αιτήματα τους, να διεκδικούμε και να μην επιτρέπουμε την χειροτέρευση των εργασιακών σχέσεων και όχι μόνο, όπως και την περιστολή δικαιωμάτων όπως αυτό του συνέρχεσθαι και της διαμαρτυρίας, με άλλοθι την πανδημία. Να μην ξεχνάμε βέβαια κιόλας ότι μπορεί ο ιός να μην κάνει διακρίσεις ως προς τα άτομα που προσβάλλει, όμως ότι ο καπιταλισμός συνεχίζει να μας χωρίζει και σε συνθήκες πανδημίας, μιας και την καραντίνα δεν την περνάνε όλοι με άνεση, ούτε έχουν όλοι τις ίδιες συνέπειες στις ζωές τους.
Και όσο διεκδικούμε, να προσπαθούμε να καλύψουμε τα κενά κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης με όπλο την αυτοοργάνωση, συστήνοντας τοπικά δίκτυα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, οργανώνοντας δράσεις συγκέντρωσης ειδών ανάγκης για τα άτομα που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτά, αποδεικνύοντας για ακόμα μια φορά ότι η αλλαγή έρχεται από τα κάτω προς τα πάνω. Σε κάθε κρίση και σε κάθε θύελλα, ο λαός είναι πάντα αυτός που σώζει το λαό και η έμπρακτη αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια είναι η βασική διέξοδος.
