Γράφει ο Σπύρος Τζόκας
Αύγουστος μήνας, όπως και τότε στη μεγάλη καταστροφή του Ελληνισμού, ζεστός μήνας και ένας έντονος κυριακάτικος ήλιος. Είχαν ήδη περάσει οι δρίμες του Αυγούστου, οι πρώτες, δηλαδή, έξι μέρες του μήνα που ο λαός μας τις θεωρεί πολύ δυσοίωνες. Κάποιοι ήταν και υπερβολικά προληπτικοί, ζούσαν με τον φόβο των προλήψεων. Αυτοί δεν λούζονταν κι ούτε έπλεναν ρούχα, γιατί φοβούνταν μήπως καταστραφούν τα ρούχα τους. Τα παιδιά τα έκλειναν μέσα τα μεσημέρια, αυτές τις μέρες και τους έλεγαν: «Μη βγαίνετε έξω, μην περνάτε απόμερα και τρίστρατα, γιατί οι δρίμες θα σας κάνουν κακό, μεγάλο κακό»
Οι Μικρασιάτες πίστευαν πως οι δρίμες είναι οι δώδεκα πρώτες μέρες του μήνα κι όχι οι έξι και πως η κάθε μια από τις δώδεκα αντιστοιχεί σ’ έναν μήνα της χρονιάς. Γι’ αυτό τις έλεγαν και «μερομήνια». Οι γυναίκες των ναυτικών παρακαλούσαν παλιά να είναι καλά τα μερομήνια, για να είναι καλά τα ταξίδια. Τα μερομήνια έλεγαν ότι αν έχει αέρα την πρώτη μέρα και ο πρώτος μήνας, ο Γενάρης δηλαδή, θα είναι άστατος και ακολουθεί ο καιρός των υπόλοιπων ημερών που προμηνύει και τον καιρό των υπόλοιπων μηνών.
Αύγουστος μήνας, λοιπόν, και πρωινό Κυριακής στις φτωχογειτονιές της Καισαριανής κάποτε. Χαμόσπιτα δίπλα σε παράγκες. Μπουγάδες και απλωμένα ρούχα στις αυλές να πάλλονται από το αυγουστιάτικο μελτεμάκι. Οι μυρωδιές μπερδεύονταν ανάμεσα στους μικρούς κήπους και στους βόθρους.
Παράγκες ξύλινες και ντενεκεδένιες και χωματόσπιτα γέρνανε από τη μια μπάντα και άκουγε ο γείτονας την ανάσα του διπλανού του, το κλάμα του μωρού. Οι παράγκες σχημάτιζαν τετράγωνα και υπήρχανε είσοδοι που έμπαινες μέσα στο τετράγωνο αλλά ήταν πολύ στενές, μόνο ποδήλατο μπορούσε να περάσει ή γαϊδουράκι και σούστα το πολύ πολύ…
Οι μυρωδιές έρχονταν από την πλευρά του τετραγώνου, που ήταν οι καμπινέδες… κοινοί για όλο το τετράγωνο. Ηταν κι αυτοί χωρισμένοι στη μέση, η μια μεριά ήταν των ανδρών, η άλλη των γυναικών. Το βυτιοφόρο ήταν ήδη εκεί και άδειαζε τους βόθρους και η μυρωδιά γινόταν πιο έντονη. Εξαφάνιζε πλέον τη μυρωδιά των λουλουδιών ή στην καλύτερη περίπτωση τη νόθευε.
Οι χωμάτινοι δρόμοι άρχισαν σιγά σιγά να ζωντανεύουν. Κυριακή πρωί και το καφεδάκι πριν από την εκκλησία μεταξύ του δρόμου και της αυλής. Στο τετράγωνο ή έξω από το σπίτι. Μέσα έκανε ζέστη.
Κάποιοι ακόμα μάζευαν τα πρόχειρα κρεβάτια που είχαν στήσει έξω από το σπίτι για να κοιμηθούν το βράδυ. Το συνήθιζαν και αυτό. Οι περισσότεροι άνθρωποι κοιμούνταν έξω, στρώνανε κάτω ή βγάζανε μικρά ντιβανάκια ή αν είχανε κάνει κάποιο μικρό πεζουλάκι έξω από το σπίτι, στρώνανε εκεί πέρα και κοιμούνταν ή αφήνανε τις πόρτες και τα παράθυρα ανοιχτά.
Και έτσι ή αλλιώς η ζωή συνεχιζόταν στην προσφυγική γειτονιά. Κάποιοι σιγά σιγά και με πολύ κόπο αξιώνονταν να ρίξουν κανένα θεμελιάκι, να χτίσουν κανένα ντουβαράκι, να στήσουνε κάποιο δοκάρι και να οικοδομήσουν το όνειρο, ένα σπιτάκι για τη φαμίλια τους.
Αυγουστιάτικο πρωινό Κυριακής και οι συνήθειες των ανθρώπων της γειτονιάς δεν άλλαζαν.
*Ο Σπύρος Τζόκας είναι πανεπιστημιακός και συγγραφέας
