Τα προσφυγικά δρομάκια αποτελούν μέρος της κληρονομιάς της πόλης μας και έχουν την δική τους ιστορία.
O σημερινός Βύρωνας, η πόλη που ζούμε, αποτελεί τον πρώτο αστικό προσφυγικό συνοικισμό στην Ελλάδα.
Είναι η συνέχεια του πρώτου αστικού συνοικισμού που δημιουργήθηκε στην περιοχή του Παγκρατίου, σε μία έκταση 193 στρεμμάτων. Το πρωτο τμητά του συνοικισμού χτίστηκε μεταξύ 1922 και 1923.
Στις αρχές του 1923, ιδρύθηκε το Ταμείο Περίθαλψης Προσφύγων (Τ.Π.Π), το οποίο με ελάχιστα οικονομικά μέσα προσπάθησε να στεγάσει πρόχειρα τους πρόσφυγες της Μικρας Ασίας. Το πρώτο τμήμα του συνοικισμού χτίστηκε μεταξύ 1922 και 1923 (αρχική ονομασία: Συνοικισμός Παγκρατίου) ενώ το υπόλοιπο μεταξύ 1924 και 1926 από το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων.
Λίγο αργότερα, το Σεπτέμβριο του 1923, ιδρύθηκε η Επιτροπή Αποκατάστασης των Προσφύγων (Ε.Α.Π), βάση απόφασης της Γενεύης 29/9/1923.
Ο συνοικισμός, στην αρχή, ονομάστηκε «συνοικισμός Παγκρατίου» και χτίστηκε σε μια περιοχή 193 στρεμμάτων, η οποία ήταν ακατοίκητή εκτός από το τμήμα του Κοπανά, όπου υπήρχαν κάποιες στάνες. Στην περιοχή βρίσκονταν επίσης το μοναστήρι της Ανάληψης και το εκκλησάκι του Αγ. Λαζάρου.
Το 99% του συνοικισμού αποτελούνταν από πρόσφυγες που προέρχονταν από την διοικητική περιφέρεια της Σμύρνης.
Η έκταση παραχωρήθηκε από το υπουργείο Γεωργίας είτε δημόσια, είτε ιδιωτική που απαλλοτριώθηκε. Αρχικά οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε πρόχειρα καταλύματα και σε ξύλινα παραπήγματα.
Η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων επέκτεινε τον αρχικό συνοικισμό του 1923 με νέες κατοικίες. Το σχέδιο του συνοικισμού εκτός από κατοικίες περιλάμβανε σχολεία, λουτρά, εργαστήρια, πάρκα και κοινόχρηστους χώρους. Ο πολιτικός μηχανικός που εκπόνησε το ρυμοτομικό και τοπογραφικό σχέδιο στον Βύρωνα ήταν ο Γ. Σούλης. Ο συνοικισμός είχε αποχετευτικό δίκτυο, δίκτυο υδροδότησης και ηλεκτρικό ρεύμα. Οι οδοί που οριοθετούσαν τον αρχικό προσφυγικό συνοικισμό ήταν οι: Κύπρου, Κολοκοτρώνη, Καισαρείας, Βουτζά, Φλέμινγκ, Μεσολογγίου. Τα σπίτια ομαδοποιούνταν σε οικοδομικά τετράγωνα. Σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο, τα σπίτια ήταν ισόγεια και τοποθετούνταν σε σειρά, με πρόσοψη στο δρόμο. Επιπλέον, όλα τα οικοδομικά τετράγωνα διασχίζονταν από στενά κοινόχρηστα σοκάκια, μέσα στα οποία λειτουργούσαν τα δημοσία πλυσταριά.
Στις 29 Απριλίου του 1923 έγιναν τα εγκαίνια του Συνοικισμού Παγκρατίου και παραδόθηκαν οι πρώτες 500 κατοικίες (οι περισσότερες διώροφες). Παρόντες στην εορτή των εγκαινίων ήταν ο Βασιλιάς Γεώργιος, ο Νικόλαος Πλαστήρας, το Υπουργικό Συμβούλιο και η Ιερά Σύνοδος.
Στις 16 Απριλίου του 1924, με επίσημη τελετή, ο συνοικισμός Παγκρατίου μετονομάστηκε σε «συνοικισμό Βύρωνα» προς τιμή του Λόρδου Βύρωνα στην επέτειο των 100 χρόνων από το θάνατό του. Στην πραγματικότητα, ο λόγος για τον οποίο δόθηκε το όνομα αυτό στο συνοικισμό ήταν η υποχρέωση που είχε η Ελλάδα στην Αγγλία για το δάνειο που πήρε από αυτήν προκειμένου να αποκαταστήσει τους πρόσφυγες.
Ο «συνοικισμός Βύρωνα» διέθετε πρωτοποριακές για την εποχή υπηρεσίες και δημόσια κτίρια: Διοικητήριο, όπου στεγαζόταν και το ταχυδρομείο, αγορά με είκοσι καταστήματα, μηχανοκίνητο ξυλουργείο, τον πρώτο παιδικό σταθμό στην Ελλάδα, που θεμελιώθηκε από τον πρόεδρο του ΕΑΠ, Χένρι Μοργκεντάου, δημοσία λουτρά κοντά στο άλσος της Αγίας τριάδας, τουρκικό χαμάμ στην πλατεία Δεληολάνη. Επίσης λειτουργούσαν υποτυπώδες νοσοκομείο (εκεί που βρίσκεται σήμερα το παλιό Δημαρχείο) για τις ανάγκες του συνοικισμού, καθώς και δυο κινηματοθέατρα, το Μον Σινέ και η Μαριάννα.
Ο συνοικισμός, παρά τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι πρόσφυγες αναπτύχθηκε. Μέσα σε μια εξαετία (1924-1930) η ΕΑΠ δημιούργησε στο Βύρωνα 1.764 κατοικίες. και το 1934 ανακηρύχθηκε σε αυτόνομο Δήμο Βύρωνα, με πρώτο δήμαρχο τον Μικρασιάτη γιατρό, Νικόλαο Φραγκιάδη.
Τα προσφυγικά δρομάκια αποτελούν μέρος της κληρονομιάς της πόλης μας και έχουν την δική τους ιστορία.
Τα στενά προσφυγικά δρομάκια- σοκάκια, που βρίσκονται στα προσφυγικά οικοδομικά τετράγωνα ανάμεσα σε πολυκατοικίες, όσα έχουν απομείνει και δεν έχουν καταπατηθεί από τους εργολάβους, έχουν εγκαταλειφθεί και αφεθεί στην τύχη τους, διαχρονικά από τις δημοτικές αρχές.
Ενώ είναι μέρος της ιστορίας και τις πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης μας, δεν τα φρόντισε, συντήρησε, ουσιαστικά ποτέ καμία δημοτική αρχή μέχρι σήμερα. Όφειλαν να τα καθαρίζουν, τα συντηρούν, να είχαν στρωθεί και φωτιστεί, να είχαν αναδειχθεί και μετατραπεί σε στενά πλακόστρωτα δρομάκια περιπάτου στην πόλη.
Την Κυριακή 19/3, μετά από πρωτοπεί κάτοικων στελέχη της Ριζοσπαστικής Ενωτικής Κίνησης(ΡΕΚ) Βύρωνα, με επικεφαλής τον Τάσο Μαυρόπουλο δημοτικό σύμβουλο, περπάτησαν στα στενά αυτά δρομάκια και διαπίστωσαν ότι είναι εντελώς εγκαταλελειμμένα, βρώμικα, αρκετά αποτελούν εστία μόλυνσης, ενώ σε ορισμένα κάποιοι έχουν βάλει σιδερένιες πόρτες αποκλείοντας την διέλευση των κατοίκων.
Δείτε τις εικόνες που αντίκρισαν τα στελέχη της ΡΕΚ Βύρωνα
Μόνο σε ένα εξ αυτών στην οδό Αγ. Σοφίας με έξοδο στην Κύπρου, ο δήμος έχει στρώσει κυβόλιθους. Ενώ εξαίρεση αποτελούν δυο στενά δρομάκια που με φροντίδα ευαίσθητων συμπολιτών μας είναι καθαρά και προσπελάσιμα.
Η Δημοτική αρχή και ο Δήμαρχος κ. Κατωπόδης έστω και τώρα, εννιά χρόνια μετά από τότε που ανέλαβε την διοίκηση του Δήμου, – χωρίς άλλη καθυστέρηση- έχει την υποχρέωση τα στενά δημόσια κοινόχρηστα δρομάκια να τα διατηρεί, να είναι όλα ανοικτά για να μπορούν να τα χρησιμοποιούν οι κάτοικοί, – να απομακρυνθούν πόρτες και ότι άλλα εμπόδια υπάρχουν- να τα αναδείξει, να τα φωτίσει, να τα καθαρίζει γιατί αποτελούν ιστορική κληρονομιά για την πόλη μας.
Ο δημοτικός σύμβουλος της ΡΕΚ Τάσος Μαυρόπουλος κατέθεσε ερώτηση στην δημοτική αρχή στην οποία αναφέρει:
Προς: -Πρόεδρο Δημοτικού Συμβουλίου Βύρωνα
-Δήμαρχο Βύρωνα
-Αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών
-Δημοτικούς Συμβούλους Βύρωνα
Κατάθεση ερώτησης ΡΕΚ ΒΥΡΩΝΑ για τα προσφυγικά δρομάκια του Βύρωνα.
Σε ένα περίπατο στο Βύρωνα, προσπαθώντας να δούμε την κατάσταση που βρίσκονται τα στενά προσφυγικά δρομάκια τα οποία έχουν κρυφτεί από τα γύρω κτίρια, διαπιστώσαμε ότι στην πλειοψηφία τους είναι παρατημένα, βρώμικα, χωρίς φωτισμό, ενώ σε κάποια από αυτά έχουν κλειστεί αυθαίρετα η είσοδος ή η έξοδός του.
Επειδή θεωρούμε ότι αυτά τα προσφυγικά δρομάκια εκτός του ότι είναι μέρος της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς του Βύρωνα, εξυπηρετούν τις ανάγκες των πολιτών και θα πρέπει να καθαριστούν, να συντηρηθούν, να φωτιστούν, να ανοιχτούν όσα έχουν κλειστεί αυθαίρετα και να αναδειχθεί η ιστορικότητά τους,
Ζητάμε από τη δημοτική αρχή Βύρωνα να μας ενημερώσει σε τι ενέργειες προτίθεται να προβεί όσον αφορά τα παραπάνω.
Βύρωνας 20-3-23
Τάσος Μαυρόπουλος δημοτικός σύμβουλος ΡΕΚ ΒΥΡΩΝΑ
Πληροφορίες από https://mietbookstore.gr/prosfygikoi-synoikismoi-o-vyronas
Πηγή: rogmistinenimerosi
