Για όση ώρα θα διαβάζουμε αυτό το άρθρο θα θέλαμε να σκεφτόμαστε όλα αυτά τα άτομα, στα οποία οπωσδήποτε συμπεριλαμβανόμαστε ή θα συμπεριληφθούμε και εμείς αργά ή γρήγορα!
ΑμεΑ και Εμποδιζόμενα Άτομα
Η κοινότητα των ΑμεΑ για την οποία έχουμε αφιερώσει αυτή τη στήλη, δεν είναι αυτή τη φορά στο επίκεντρο του άρθρου. Τα ΑμεΑ αποτελούν μία μόνο υποκατηγορία, ενός ευρύτερου συνόλου ατόμων. Ενός συνόλου συνανθρώπων μας, που «εμποδίζονται» από: το λανθασμένο σχεδιασμό, τις χωροταξικές δυσκολίες, άλλες φορές από την κωλυσιεργία των αρχών και των αρμόδιων φορέων και άλλες φορές από τις πρόσκαιρες ασυνείδητες ενέργειες πολιτών, όπως την συχνή παράνομη στάθμευση μπροστά από ράμπες πρόσβασης.
Το άρθρο λοιπόν αναφέρεται στα «εμποδιζόμενα άτομα», μία πολύ μεγάλη κατηγορία πολιτών, όπου πρώτο διαγνώστηκε ως οντότητα πολλά χρόνια πριν. Σύμφωνα με μία μελέτη του τότε Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΥΠΕΧΩΔΕ) το 2008, το ποσοστό των ατόμων αυτών υπολογίστηκε σε 50% περίπου επί του συνολικού πληθυσμού της χώρας μας, χωρίς δυστυχώς να αλλάζουν σημαντικά τα ποσοστά αυτά μέχρι σήμερα παρ’ ότι έχουν γίνει κάποια βήματα μπροστά.
Εμποδιζόμενα Άτομα ανά κατηγορία
| Ηλικίες | % επί του Γενικού Πληθυσμού Ελλάδας |
| 0-4 ετών | 5,5% |
| Συνοδοί 0-4 ετών | 5,5% |
| 5-9 ετών | 6,4% |
| 60-74 ετών | 14% |
| 75 άνω | 6% |
| Έγκυες | 1,5% |
| ΑμεΑ | 9,3% |
| Σύνολο | 48,2% |
Όπως παρατηρούμε και στον πίνακα, στα εμποδιζόμενα άτομα συγκαταλέγονται, εκτός από τα ΑμεΑ και αρκετές ακόμη κατηγορίες ατόμων όπου για διάφορους λόγους πρέπει να υποστηριχθούν και ίσως δεν τα είχαμε συνδέσει με το πρόβλημα της ελεύθερης και ασφαλούς πρόσβασης . Το 20% του γενικού πληθυσμού, αφορά τους Γονείς μας ή τους Παππούδες και τις Γιαγιάδες μας και αυτοί πράγματι ανήκουν στα εμποδιζόμενα άτομα, ή αλλιώς, αφορά άμεσα όλους εμάς σε μερικά χρόνια!
Εμποδιζόμενα άτομα: είναι τα πρόσωπα εκείνα, που λόγω κάποιας αιτίας ή καταστάσεως που βιώνουν (νόσος, πάθηση, βλάβη, ιδιάζουσες συμπεριφορές, εγκυμοσύνη, μεταφορά αντικειμένων) ή λόγω διάφορων φραγμών και εμποδίων που παρουσιάζεται στο κάθε είδους περιβάλλον, εμποδίζεται η δυνατότητα και η ικανότητα τους για πρόσβαση σε διάφορους χώρους. όπως κτίρια, πάρκα, πλατείες, δρόμοι, πεζοδρόμια, εργασιακό περιβάλλον.
Η αυτονομία στη διαβίωση και στη διακίνηση των εμποδιζόμενων ατόμων, εμποδίζεται από τη δυσκολία που έχουν στην κίνηση, την όραση, την ακοή, την αντίληψη, την επικοινωνία, την προσαρμογή.
Η Προσβασιμότητα είναι ένας όρος που παίζει κεντρικό ρόλο στην καθημερινότητα για όλους μας, όπου περικλείει το σύνολο αρχών και μεθόδων, για την εξασφάλιση της ανεμπόδιστης, της αυτόνομης αλλά και ανεξάρτητης κυκλοφορίας του κάθε ένα μας.
Είναι απαραίτητη η προσβασιμότητα μας στους ελεύθερους χώρους, για τη δημιουργία μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, που αντιμετωπίζει ισότιμα όλα τα μέλη της.
Ένας επίσης σημαντικός όρος σε αυτό είναι η προσπελασιμότητα, όπου δηλώνει την ευκολία με την οποία προσεγγίζονται οι δραστηριότητες μιας περιοχής. Δηλαδή στον Βύρωνα , ο βαθμός στον οποίο η δομή και η μορφή της πόλης, μας επιτρέπει να «την ζήσουμε», αποτελούν τον βαθμό της προσπελασιμότητάς του Βύρωνα.
Για παράδειγμα στα ΑμεΑ ή στους υπερήλικες , η υψηλή προσπελασιμότητα εκφράζεται από την απουσία εμποδίων και αποτελεί την βασική προϋπόθεση για την ανεξαρτητοποίηση τους, αλλά και της άρσης της περιθωριοποίησης τους.
Δυστυχώς στα εμποδιζόμενα άτομα αναπτύσσεται η περιθωριοποίηση ως κατάσταση παρενέργειας από την ανασφάλεια και τους φόβους της δύσκολης έως αδύνατης αυτόνομης κυκλοφορίας τους.
Η προσπελασιμότητα βελτιώνεται και επιτυγχάνεται μέσω της εξασφάλισης της προσβασιμότητας αλλά και της κινητικότητας.
Κινητικότητα είναι η δυνατότητα κίνησης και μετάβασης εντός της πόλης. Αποτελεί ένα βασικό κριτήριο για την βιωσιμότητα και για την εύρυθμη λειτουργία μιας πόλης. Αφορά άμεσα την ικανοποίηση των αναγκών των κατοίκων της, είτε ανήκουν στα εμποδιζόμενα άτομα είτε όχι. Για την αυτόνομη κινητικότητα όμως, απαιτείται να έχουμε πρόσβαση ή την απαραίτητη παρέμβαση βελτίωσης, σε τρία επίπεδα στην πόλη μας:
- Τους χώρους διακίνησης των πεζών
- Τις κτηριακές υποδομές και τον εξοπλισμό τους
- Τα μέσα μεταφοράς
Γιατί η Προσβασιμότητα πρέπει να μας απασχολεί καθημερινά όλους μας;
Γιατί κάθε ένας μας από τους ρόλους του, την επηρεάζει αρκετά συχνά. Όλοι έχουμε καθημερινές εικόνες παράνομων παρκαρισμάτων, στενών και σπασμένων πεζοδρομίων, πιο συχνά βλέπουμε κλεισμένες ή κατεστραμμένες ράμπες πρόσβασης , αποκλεισμένες εισόδους σπιτιών, μπάζα που κλείνουν πεζοδρόμια…
Ας κρατήσουμε αυτές τις στιγμές στη σκέψη μας όπου μία Μητέρα, ένας Παππούς, ένα ΑμεΑ, ένας τραυματιοφορέας, δεν θα μπορέσει να προσπελάσει τα εμπόδια και τις δυσκολίες αυτές, με αποτέλεσμα να μην καταφέρει την πρόσβαση στη μετακίνηση του.
Γιατί η προσβασιμότητα αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό, το οποίο εξασφαλίζει το δικαίωμα της αυτόνομης, ασφαλούς και άνετης προσέγγισης, του συνόλου των υποδομών, των υπηρεσιών και των αγαθών της πόλης μας. Για παράδειγμα σε περίπτωση που έχουμε την δυσάρεστη εμπειρία της μετακίνησης μας με βακτηρίες, (πατερίτσες) εξ αιτίας ενός τραυματισμού μας στις δημόσιες υπηρεσίες της πόλης μας, θα αντιληφθούμε πόσο διαφορετική και δύσκολη θα προκύψει μία απλή και γνωστή διαδρομή μας.
Η σημερινό άρθρο έχει σαν στόχο να φέρει λίγο πιο κοντά σε όλους μας, τις δύσκολες στιγμές που αντιμετωπίζουν τα εμποδιζόμενα άτομα αφού τα αναγνωρίσουμε , να φέρει πιο κοντά τις στιγμές που μπορούμε να τους σκεφτούμε και να μας θυμίσει ότι ο κοινωνικός σεβασμός η Παιδεία μας και ο πολιτισμός μας, μπορεί να αποτελεί κίνητρο και πυλώνα βελτίωσης της κοινωνίας μας, με καλύτερες απλές καθημερινές ενέργειες μας.
Σας Ευχαριστώ
Ξενοφώντας Χολέβας
