Πολλοί νομίζουμε πως η ανεμπόδιστη πρόσβαση είναι μια πολυτέλεια που αφορά μια χούφτα ανθρώπων – τους χρήστες αμαξιδίων. Νομίζουμε πως δεν πρέπει να είναι και πολλοί γιατί δεν τους βλέπουμε ποτέ. Αυτό είναι μια πλάνη. Και εγκύους δε βλέπουμε κάθε μέρα. Αυτό σημαίνει πως έκλεισαν τα μαιευτήρια;
Πρόσβαση για πόσους;
Οι ανάπηροι δεν είναι τόσο λίγοι όσο νομίζουμε. Υπολογίζεται πως είναι γύρω στο 10-15% του πληθυσμού, με βάση στατιστικές σε άλλες χώρες. Στη δική μας δεν έχει γίνει προσπάθεια καταγραφής αναπήρων σε καμία απογραφή αλλά, αν κρίνω από την πρωτιά μας στα τροχαία, δεν αποκλείεται να είναι πολύ περισσότεροι. Με λίγα λόγια, ένας στους 10 Έλληνες (τουλάχιστον) έχει κάποιας μορφής αναπηρία. Απλά νομίζουμε πως είναι ελάχιστοι, γιατί δεν τους βλέπουμε να κυκλοφορούν. Αλήθεια, πού μπορούν να κυκλοφορήσουν;
Πρόσβαση και ανθρωπιά
Ακόμη κι αν ο ανάπηρος ήταν μόνο ένας, σ’ ολόκληρη τη χώρα, δεν έχει δικαίωμα να κυκλοφορήσει κι εκείνος όπως όλοι; Δεν θα έπρεπε να κάνουμε μια προσπάθεια να τον βοηθήσουμε όσο μπορούμε;
Ολόκληρη η Ελλάδα κινητοποιήθηκε για να στείλει τον μικρό Παναγιώτη-Ραφαήλ για θεραπεία, ώστε να του εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή. Τώρα που επέστρεψε, τι ποιότητα ζωής θα έχει αν δεν μπορεί να πάει ως την παιδική χαρά; Τι ποιότητα ζωής θα έχει ο Γιάννης της διπλανής πόρτας, που δεν μπορεί να πάει ούτε ως τον φούρνο της γειτονιάς;
Το να φτιάξουμε τον δρόμο για να χωρά ο Γιάννης κι ο Παναγιώτης-Ραφαήλ, δεν είναι απλώς σεβασμός προς εκείνους. Από όπου περνούν εκείνοι, μπορούμε να περάσουμε όλοι, ιδίως αν κάποτε τύχει να γίνουμε «εμποδιζόμενα άτομα».
Εμποδιζόμενα άτομα
Η πρόσβαση δεν αφορά μόνο τους αναπήρους. Ο καθένας από εμάς μπορεί κάποια στιγμή να αντιμετωπίσει δυσκολία στη μετακίνηση. Δεν χρειάζεται κάποιο δυστύχημα. Με μια βαλίτσα, ένα καρότσι της λαϊκής ή ένα παιδικό καροτσάκι, αυτόματα αντιμετωπίζουμε τα ίδια εμπόδια με έναν χρήστη αμαξιδίου. Ένα στραβοπάτημα αρκεί για να βρεθούμε με πατερίτσες για ένα-δύο μήνες. Συνοδεύστε ένα παιδί ή έναν ηλικιωμένο κι αμέσως θα αντιληφθείτε πόσο αξεπέραστο εμπόδιο μπορεί να είναι κάθε σκαλί, κάθε παρτέρι, κάθε σκουπίδι στο πεζοδρόμιο.
Στο προηγούμενο τεύχος, ο Ξενοφώντας Χολέβας ανέφερε πως τα «εμποδιζόμενα» άτομα ανέρχονται στο 50% του πληθυσμού – περίπου. Αν βάλουμε και τους συνοδούς τους, το ποσοστό θα εκτοξευτεί ακόμη ψηλότερα.
Τα άτιμα τα γηρατειά
Τέλος, όλοι θα γεράσουμε. Ο γιατρός θα συμβουλεύει περπάτημα, αλλά τα πόδια μας θα είναι πολύ αδύναμα για ν’ ανέβουν το σκαλί του πεζοδρομίου ή πολύ αργά για να τρέξουμε απέναντι πριν έρθει το επόμενο αμάξι. Τότε θα κλάψουμε που δε θα μπορούμε να περπατήσουμε πουθενά, αλλά θα είναι πια αργά. Μήπως θα έπρεπε από σήμερα ν’ αρχίσουμε να χτίζουμε τις γειτονιές των γηρατειών μας; Αν όχι, θα βρεθούμε φυλακισμένοι στο ίδιο μας το σπίτι, περιμένοντας πότε θα σχολάσουν τα παιδιά μας για να μας πάνε μια βόλτα στη λιακάδα.
Ζήτημα ζωής και θανάτου
Είμαστε από κόκκαλα και σάρκα. Τα οχήματα είναι από μέταλλο. Σε περίπτωση πρόσκρουσης, δεν έχουμε καμιά ελπίδα απέναντί τους. Είναι λοιπόν τρελό να περπατάμε στον δρόμο, δίπλα σε αυτοκίνητα και μηχανές. Αν ο οδηγός κάνει μια στραβοτιμονιά, αν ρίξει μια ματιά στο κινητό, εμείς θα δούμε τα ραδίκια ανάποδα. Από την άλλη, όταν οδηγούμε, είναι παράλογο να φρενάρουμε κάθε δυο μέτρα για να μη σκοτώσουμε όσους περπατούν στο δρόμο.
Αυτό που μας χρειάζεται είναι διαχωρισμός: άλλος χώρος για να οδηγούμε, άλλος χώρος για να περπατάμε. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει οι χώροι αυτοί να χωρούν τους χρήστες τους. Όσο τα πεζοδρόμια είναι ένα χάος από δέντρα, κάδους και παρκαρισμένα, τόσο οι πεζοί θα βγαίνουν στο δρόμο. Όχι, κανείς δεν πετάγεται στον δρόμο γιατί θέλει ν’ αυτοκτονήσει.
Δυστυχήματα
Κάθε μέρα χάνονται ζωές στην άσφαλτο. Ένα στα 4 θύματα τροχαίων ήταν πεζός που παρασύρθηκε. Πολλοί ακούν πεζός και νομίζουν πως δεν τους αφορά. Πως πρόκειται για μια φυλή εκκεντρικών, που δεν έχει σχέση με τους ίδιους. Μήπως όμως δεν είμαστε όλοι πεζοί; Μήπως δεν περπατάμε, έστω και πέντε λεπτά, μόλις βάλουμε τα κλειδιά στην τσέπη;
Αν θέλουμε να πάψει η ρώσικη ρουλέτα που παίζουμε κάθε μέρα (και είναι εκεί, είτε το νιώθουμε, είτε όχι) πρέπει να απαιτήσουμε την πρόσβαση που μας λείπει. Έναν χώρο ασφαλή, για όταν είμαστε πιο ευάλωτοι. Δεν είναι πολυτέλεια να είμαστε προστατευμένοι όταν δεν έχουμε ούτε κράνος, ούτε ζώνη, ούτε αερόσακο. Είναι ζωτική ανάγκη.
Αν οι χώροι των πεζών γίνουν τόσο ανεμπόδιστοι όσο και των αυτοκινήτων, όχι μόνο θα είμαστε πιο ασφαλείς, αλλά όσοι συνάνθρωποί μας εμποδίζονται θα αναστενάξουν με ανακούφιση. Εμείς οι ίδιοι, στα γηρατειά μας, θα ζούμε καλύτερα. Κι ως έξτρα δώρο, όταν οδηγούμε θα είμαστε λίγο πιο χαλαροί, γιατί δεν θα φοβόμαστε μήπως πεταχτεί κάποιος ξαφνικά μπροστά μας.
