Τον Ιούλιο 2024, κλείνει μισός αιώνας από την τραγωδία της Κύπρου, που ξεκίνησε με το πραξικόπημα της προδοτικής χούντας εναντίον του προέδρου Μακαρίου και συνοδεύτηκε από την τουρκική εισβολή και κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στο ερώτημα που βρίσκεται σήμερα η διαδικασία ειρήνης για την Κύπρο, η απάντηση είναι σε πλήρη ακινησία, με την Τουρκία και τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Τατάρ να ζητούν «λύση δύο κρατών» στο νησί, κάτι μάλλον ανέφικτο διότι η Κυπριακή Δημοκρατία ως σύνολο είναι μέλος της ΕΕ, η οποία δύσκολα θα δεχτεί δεύτερο κράτος στην Κύπρο.
Ευκαιρίες για λύση του Κυπριακού υπήρξαν στο παρελθόν, αλλά χάθηκαν, με μεγαλύτερη εκείνη του σχεδίου Ανάν το 2004, που η απόρριψή του από τον εθνικιστή τότε κύπριο πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο ευτυχώς δεν κόστισε την ιστορική – και σωτήρια θα έλεγα – ένταξη στην ΕΕ. Διευκρινίζω ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος, για να κλειδώσει η ένταξη, είχε δώσει υπόσχεση για έγκριση από τους ελληνοκύπριους του σχεδίου Ανάν, που άλλωστε είχε δεχτεί ως βάση ομόφωνα το 2002 το Εθνικό Συμβούλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Την περίοδο διαπραγμάτευσης του σχεδίου, 2002-2004, στην Ελλάδα είχαμε κυβέρνηση Σημίτη, που το είχε υποστηρίξει ξεκάθαρα. Όμως, τον Μάρτιο 2004, στο τιμόνι της χώρας μας βρέθηκε η ΝΔ και ο Κώστας Καραμανλής, ο οποίος ακολούθησε τακτική Πόντιου Πιλάτου έναντι του σχεδίου, ενθαρρύνοντας την απόρρριψή του από τους ελληνοκύπριους, ενώ οι τουρκοκύπριοι το ενέκριναν με μεγάλη πλειοψηφία, με την στήριξη της κυβέρνησης Ερντογάν, παρά την αντίθεση του αιώνιου απορριπτικού Ραούφ Ντενκτάς. Πάντοτε συμπλεγματική η ελλαδική Δεξιά στο Κυπριακό.
Εκείνη η άνοιξη, λοιπόν, ήρθε μισή για την Κύπρο, διά της ευρωπαϊκής ένταξης, αλλά χάθηκε η μεγάλη ευκαιρία λύση του προβλήματος και αυτό διότι μεγάλη μερίδα των ελληνοκυπρίων, κυρίως κεφαλαιοκρατών, δεν έχουν αποδεχτεί την γραμμή Μακαρίου για λύση διζωνικής-δικοινωτικής ομοσπονδίας, με μία ιθαγένεια, μία κυριαρχία και μία διεθνή προσωπικότητα, όπως πρόβλεπε το σχέδιο Ανάν. Με άλλα λόγια, θέλουν την Κύπρο δεύτερο ελληνικό κράτος, όχι κοινή πατρίδα ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων, όπως ορίστηκε με την ανεξαρτησία της το 1960.
Με μειονέκτημα την διατήρηση του καθεστώτος των διεθνών εγγυήσεων, το σχέδιο Ανάν πρόβλεπε την σταδιακή αποχώρηση των κατοχικών και άλλων ξένων στρατευμάτων από την Κύπρο, όπου μετά το 2018, θα παρέμεναν με χαρακτήρα αστυνομικής δύναμης μόλις 950 ελλαδίτες και 650 τούρκοι στρατιώτες.
Δυστυχώς, το σχέδιο Ανάν πολεμήθηκε στην Ελλάδα και εξ αριστερών, ακόμα και από το ΚΚΕ που δεν ήθελε την Κύπρο στην ΕΕ, ερχόμενο σε ρήξη και με το ΑΚΕΛ, την μεγάλη Αριστερά της Κύπρου. Παρόμοιο λάθος με την μεταγενέστερη πολεμική στην ιστορική συμφωνία των Πρεσπών.
Έχοντας θητεύσει από το 1974 στο διεθνές κίνημα αλληλεγγύης με τον κυπριακό λαό, δεν παραιτούμαι από το «Δεν ξεχνώ», ζητώντας δράσεις αλληλεγγύης και από τον δήμο Βύρωνα τόσο για το Κυπριακό όσο και για τον Παλαιστινιακό λαό.
Ο Πάνος Τριγάζης, τ. δημοτικός σύμβουλος Βύρωνα, είναι σύμβουλος του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης (ΙΡΒ).
