Του Σωτήρη Παπαμιχαήλ
Υπάρχουν «στιγμές» στην ανθρώπινη ιστορία, που ορίζουν το μέλλον της ανθρωπότητας και είναι συνδεδεμένες κυρίως με «τεχνολογικές ανακαλύψεις. Τέτοιες στιγμές είναι η ανακάλυψη της χρήσης του χαλκού, του ατμού, του ραδιοφώνου και σήμερα του internet.
Μια τεχνολογία, που μας συνδέει με άτομα στην άλλη άκρη της γης, με διαφορετικές κουλτούρες, μ έναν άλλο κόσμο, που λίγες δεκαετίες πριν δεν θα μπορούσαμε καν να φανταστούμε. Η εξέλιξή της μάλιστα έφερε νέα εργαλεία, που όπως πάντα η χρήση τους ορίζει και την προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο. Παράδειγμα η ατομική ενέργεια, που απ’ τη μια με την παραγωγή ενέργειας «σώζει» ζωές και με την ατομική βόμβα τις παίρνει πίσω. Σήμερα η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μια τέτοια ιστορική καμπή, κατά την οποία, οι αποφάσεις που θα πάρουμε θα ορίσουν το μέλλον της.
Η πανδημία που πλήττει σήμερα τον πλανήτη, «βιάζει» τις εξελίξεις, που η τεχνολογία θα έφερνε ούτως ή άλλως. Αποφάσεις που ίσως χρειαζόταν γενιές για να παρθούν, παίρνονται εν μία νυκτί. Τα μέτρα περιορισμού τα δέχτηκε η ανθρωπότητα χωρίς σχεδόν καμιά διαμαρτυρία, είναι ένα δείγμα αυτού του «βιασμού» των εξελίξεων. Στην επιλογή ανάμεσα στα προσωπικά δεδομένα και την υγεία, ήταν πανεύκολη η αποδοχή τους. Αν δούμε όμως τα εργαλεία, που έχουν στη διάθεσή τους οι κυβερνήσεις σήμερα, όλο αυτό γίνεται επιεικώς τρομακτικό.
Για παράδειγμα η Κίνα στη μάχη κατά του κορονοϊού χρησιμοποίησε τα «έξυπνα κινητά» των πολιτών. Τα παρακολούθησε χρησιμοποιώντας GPS και εκατομμύρια κάμερες με προγράμματα αναγνώρισης προσώπου. Παράλληλα υποχρέωσε τους κατοίκους να ελέγχουν και να αναφέρουν τη θερμοκρασία του σώματος τους καθώς και την ιατρική τους κατάσταση, στις αρχές. Έτσι εντόπιζαν άμεσα τους ύποπτους φορείς καθώς και τις κινήσεις τους και φυσικά όλους με όσους ήλθε σε επαφή ο ύποπτος. Και βέβαια υπήρξε λόγος για όλα αυτά. Όμως ποιος μας εξασφαλίζει πως τα προσωρινά αυτά μέτρα δεν θα γίνουν αύριο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, όπως πολλά άλλα.
Θυμίζω πως ο κόσμος άλλαξε δραματικά μετά την επίθεση στους δίδυμους πύργους, και η τρομοκρατία μπήκε στην καθημερινότητα μας, εξαφανίζοντας κάθε μέτρο ορισμού της.
Θυμίζω επίσης πόσο εύκολα έγινε αποδεκτός ο αντικαπνιστικός νόμος εδώ στην Ελλάδα και στην πλειοψηφία των χωρών. Φαντάζομαι πως τα αποτελέσματα του καπνίσματος, ήταν γνωστά σε όλους μας, γιατρούς και καπνιστές, εδώ και πολλά πολλά χρόνια, όπως επίσης είναι γνωστά τα αποτελέσματα του αλκοόλ, που ακόμη επιτρέπεται!!! Τα μέτρα όμως που πάρθηκαν για το κάπνισμα, ξεπερνούν την ανάγκη να προστατεύσουμε τον διπλανό μας. Αν αυτό ήθελαν θα διαχώριζαν τα καταστήματα σε «καπνιζόντων και ΜΗ καπνιζόντων, όμως επιβάλουν πλήρη απαγόρευση σε κλειστούς χώρους και έπεται συνέχεια.
Πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα. Είναι ανάγκη να σταθούμε κριτικά απέναντι σε αποφάσεις, που οι συνέπειές τους μακροπρόθεσμα, ίσως αποτελέσουν απειλή για πολλά από αυτά, που μέχρι χτες ήταν χαρακτηριστικά της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Να πάρουμε υπόψη τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των ενεργειών μας. Όταν πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα σε διάφορες εναλλακτικές, πρέπει να σκεφτόμαστε όχι μόνο πώς θα αντιμετωπίσουμε την τωρινή απειλή, αλλά και πώς θα είναι ο κόσμος όταν αυτή νικηθεί.
Ήδη υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση, για την αποξένωση μας μέσω των κινητών τηλεφώνων και των κοινωνικών δικτύων. Ας σκεφτούμε λίγο τι θα συμβεί αν αυτή η αποξένωση προχωρήσει σε μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής μας. Αν τα σχολεία θα κάνουν μαθήματα διαδικτυακά, όταν η εργασία θα γίνεται με τηλεδιασκέψεις και όταν όλο αυτό, όλες αυτές οι δράσεις μας, θα γίνονται κάτω απ’ το αόρατο μάτι ενός «μεγάλου οργουελιανού αδερφού»
Και βέβαια, κατανοώ πως υπήρξε λόγος για όλα αυτά τα μέτρα, που σήμερα παίρνονται στη μάχη κατά της πανδημίας. Στο κάτω κάτω της γραφής δεν είμαι ειδικός. Όμως ποιος μας εξασφαλίζει πως τα προσωρινά αυτά μέτρα δεν θα γίνουν αύριο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, όπως πολλά άλλα.
Έγραψα πιο πάνω για το πώς αντιμετώπισαν οι κινέζοι την επιδημία. Ας δούμε λίγο πιο βαθειά, όλο αυτό. Οι πολίτες δήλωναν την κατάσταση της υγείας τους και μέσω του κινητού και των καμερών κι έτσι η υπεύθυνη αρχή ήξερε ανά πάσα στιγμή που βρισκόταν και τι έκανε ο καθένας. Με τη σημερινή τεχνολογία, αυτό μπορεί να γίνει πανεύκολα με ένα δαχτυλίδι ή βραχιόλι η τσιπ που φοράμε και μάλιστα μπορούν να ελέγχουν και βιομετρικά χαρακτηριστικά. Πυρετό, πίεση κλπ Μπορούν να ξέρουν και τι νοιώθουμε. Αν γελάμε, αν κλαίμε, αν είμαστε χαρούμενοι, θλιμμένοι ή θυμωμένοι, αν είμαστε ερωτευμένοι (και με ποιόν ή ποια), αν ζηλεύουμε και τι ζηλεύουμε, κλπ. Μπορούν να ξέρουν πως νοιώθω όταν ακούω τον Μητσοτάκη ή τον Τσίπρα, μπορούν να δουν πως νοιώθω, όταν ακούω για φιλελευθερισμό ή για τραπεζικό σύστημα κοκ. Μπορούν στο τέλος να ξέρουν περισσότερα από μένα, για μένα. Δεν είμαστε πια στη φάση του «αποδέχομαι cookies» έχουμε πάει πολύ παρακάτω στην παράδοση της ιδιωτικότητάς μας στον μεγάλο αδερφό.
Σήμερα πια, δεν έχουν απλά τη δυνατότητα να μας προσφέρουν την κατάλληλη διαφήμιση προϊόντων με βάση τις ανάγκες μας, όπως διατείνονται οι διάφορες ιστοσελίδες. Σήμερα μπορούν να μας «σερβίρουν» το νέο πρωθυπουργό, τη νέα ιδεολογία, τον νέο εχθρό κοκ.
Αύριο θα μπορούν να μας ΣΥΛΛΑΒΟΥΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΣ.
Αν σ όλες τις παραπάνω δυνατότητες μιας κυβέρνησης, προσθέσουμε και το εργαλείο που λέγεται Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δεν ξέρω αν μπορούμε να αντισταθούμε.
ΥΓ1. Όντως αυτή η επιδημία λειτούργησε τελικά. Με προβλημάτισε, με έβαλε να σκεφτώ και με τρόμαξε, όχι για τον κίνδυνο του κορονοϊού, αλλά για τον κίνδυνο μιας εξουσίας, που δεν έχει ηθικούς φραγμούς κι έχει τόση δύναμη.
ΥΓ2. Να ξεκαθαρίσω. Το πρόβλημά μου δεν είναι τα σημερινά μέτρα. Είναι το αύριο. Είναι η άκριτη αποδοχή μέτρων, είναι η εύκολη επιβολή ενός μοντέλου, που απαγορεύει κάθε αντίσταση.
