Του Ρόμπερτ Πεφάνη*
Η αρχαία Ιστορία της χώρας μας, χαρακτηρίζεται από την λάμψη συγκεκριμένων πόλεων-κρατών, που συσπείρωσαν, άλλοτε με ειρηνικά και άλλοτε με επιθετικά μέσα, τους κατοίκους όλης της Ελληνικής επικράτειας. Αναφέρομαι προφανώς, στην Αθήνα και την Σπάρτη.
Αντίστοιχα, στην πλειοψηφία της, η Ιστορία των ανά των κόσμο κρατών, ξεκινά από ελάχιστες πόλεις-κράτη, οι οποίες ασκούν επιρροή στις υπόλοιπες, με αποτέλεσμα, τη συγκρότηση εθνικών ή μη, κρατών. Η γειτονική Ιταλία, δημιουργήθηκε μέσω της ισχυρότατης επιρροής της Φλωρεντίας, της Βενετίας και της Γένοβας.
Σε μια Ευρώπη στην οποία περίπου ο μισός πληθυσμός έχει δηλώσει ότι δεν θα πολεμούσε για την πατρίδα του, την σκυτάλη έχει πάρει πλέον η προσωπική ευημερία και ο έντονος τοπικισμός. Ευελπιστώ ότι δεν θα παρατηρηθεί αντίστοιχο φαινόμενο στην Ελλάδα μας!
Η Ιστορία όμως, διαγράφει κύκλους. Άλλοτε με μεγαλύτερη και άλλοτε με μικρότερη διάμετρο. Συνασπισμοί κρατών καταλύονται, όπως σχετικά πρόσφατα η ΕΣΣΔ και η Γιουγκοσλαβία, για δημιουργηθούν άλλοι, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία με τη σειρά της, αποσυντίθεται. Στρατιωτικοί συνασπισμοί, όπως το ΝΑΤΟ, αποδυναμώνονται, αν λάβει κανείς και την πρόσφατη δήλωση του Γάλλου Προέδρου Μακρόν, ότι «η συμμαχία είναι πλέον εγκεφαλικά νεκρή».
Ολοένα και περισσότερο, διαμορφώνεται κλίμα απομονωτισμού από πλευράς ΗΠΑ, θυμίζοντας την περίοδο μεταξύ Α’ και Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Επίσης, παραμένουν -με περιοδικές οξύνσεις- τα τοπικιστικά κινήματα που ζητούν ανεξαρτησία από τα κράτη στα οποία ανήκουν. Πλείστα τα μέτωπα εντός της Ευρώπης: Καταλονία, χώρα των Βάσκων, Γροιλανδία, Φλάνδρα, Παδανία (η βόρεια Ιταλία), Σκωτία και ούτω καθεξής.
Ο κύριος λόγος για τον οποίον υφίστανται έντονα αποσχιστικά μέτωπα στην Ευρώπη, δεν είναι σε πείσμα των κινδυνολόγων, εθνικιστικός. Είναι αμιγώς οικονομικός. Αν εξετάσει κάποιος τις περιοχές που ανέκαθεν παρουσίαζαν τάσεις ανεξαρτητοποίησης. θα αντιληφθεί ότι πρόκειται για πλέον οικονομικά ανεπτυγμένες σε σχέση με την χώρα στην οποία ανήκουν.
Η Καταλονία, η Φλάνδρα, η Βόρεια Ιταλία παρουσιάζουν υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και ανώτερο βιοτικό επίπεδο σε σχέση με την Ισπανία, το Βέλγιο και την Νότια Ιταλία, αντιστοίχως. Στο ίδιο πνεύμα, στο Λονδίνο που παράγει το 1/3 του ΑΕΠ της Βρετανίας, κατά καιρούς ακούγονται φωνές υπέρ της πιθανότητας δημιουργίας μιας πόλης-κράτους, με χαμηλότερη φορολογία και ιδιαίτερο καθεστώς προσέλκυσης επενδύσεων, σε σχέση με την υπόλοιπη Βρετανία.
Είναι εύλογο οι κάτοικοι των εύπορων πόλεων να δυσανασχετούν, θεωρώντας ότι υπόκεινται σε βαριά φορολόγηση, λόγω των φτωχότερων και λιγότερα ανεπτυγμένων περιοχών της χώρας τους. Όσο η ψαλίδα της οικονομικής ανισότητας ανοίγει, το φαινόμενο θα γιγαντώνεται.
Σε μια Ευρώπη στην οποία περίπου ο μισός πληθυσμός έχει δηλώσει ότι δεν θα πολεμούσε για την πατρίδα του, την σκυτάλη έχει πάρει πλέον η προσωπική ευημερία και ο έντονος τοπικισμός. Ευελπιστώ ότι δεν θα παρατηρηθεί αντίστοιχο φαινόμενο στην Ελλάδα μας!
* Ο Ρόμπερτ Πεφάνης είναι καθηγητής Επικοινωνίας και δημοσιογράφος
