Του Νίκου Μπαρμπαρόσου,
Φοιτητή Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Οι Βάκχες του Ευριπίδη, αποτελούν ένα έργο, από τα πιο εμβληματικά (μαζί με την Μήδεια) του μεγάλου τραγικού ποιητή, προσφέροντας κίνητρο για σκέψη και προβληματισμούς όσον αφορά τις σχέσεις των ανθρώπων και αυτού του «αγνώστου» που ονομάζουμε θεός, ακόμα και σήμερα.
Παρακολουθώντας το έργο «Βάκχες» σε σκηνοθεσία της Έλενας Μαυρίδου, και με πρωταγωνιστές τον Δημήτρη Λάλο στον ρόλο του Διονύσου, και τον Γιώργο Χριστοδούλου στον ρόλο του Πενθέα, εντοπίζουμε στοιχεία που μας παραπέμπουν σε μία παράσταση με ένα καλά, θα λέγαμε, δομημένο καλλιτεχνικό και υποκριτικό σύνολο, που έγινε αισθητό κατά τη διάρκεια της σκηνικής δράσης, με κάποιες μικρές ατέλειες, που όμως δεν αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα προκειμένου να επισκιάσουν το γενικό πλαίσιο του έργου.
Μια παράσταση πλούσια σε δημιουργία, από την άποψη των σκηνικών αντικειμένων, όπου ο θεατής καταλαβαίνει πως πρόκειται για γλυπτικές κατασκευές.
Όπως για παράδειγμα το κεφάλι και τα μέλη του Πενθέα που βλέπουμε να υπάρχουν προς το τέλος και να θρηνούνται από την Αγαύη (Έλενα Μαυρίδου) και τον Κάδμο (Θανάση Δόβρη). Αλλά και οι προσωπολατρικές μάσκες Ελαφιού του Διονύσου, που φοριούνται από όλους, δίνοντας έτσι μια ακόμα μεγαλύτερη έμφαση στη θεϊκή υπόστασή του μέσα από την λατρεία του.
Η μουσική επί σκηνής αποτέλεσε μια σημαντική παράμετρο αφού με την εύστοχη εκτέλεσή της μπόρεσε να δώσει διαφορετικούς τόνους στο παίξιμο των ηθοποιών, ενώ βρισκόταν σταθερά στην σκηνή τουλάχιστον στο μεγαλύτερο κομμάτι της, χωρίς να προκαλέσει κάποια μονοτονία. Αντίθετα πέτυχε να προσφέρει με τον τρόπο της, μια έντονη μουσική χροιά συμβαδίζοντας έτσι με τον ρυθμό της παράστασης.
Ο φωτισμός επί σκηνής δεν αποτέλεσε κάτι το ιδιαίτερα εντυπωσιακό, αν σκεφτούμε ότι τα φώτα είχαν απλά ένα συνηθισμένο χρώμα, αυτό όμως που σίγουρα μπορούμε να πούμε, είναι ότι φρόντισαν να δώσουν μία εικόνα αγωνίας στην παράσταση και σίγουρα να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού, που σε συνδυασμό με την υποκριτική των ηθοποιών και όλα τα παραπάνω, έδιναν μία εικόνα κατανόησης του έργου και μία σοβαρή αντιμετώπιση της Ευριπίδειας τραγωδίας.
Ο Δημήτρης Λάλος κατάφερε να υποδυθεί έναν Διόνυσο με έντονη αυταρέσκεια και επιθυμία για λατρεία αντάξιας αυτής ενός θεού, έναν Διόνυσο με κυρίαρχο χαρακτήρα και διαθέσεις εχθρικές απέναντι στους άπιστους που τον περιγελούν. Μέσα από την ερμηνεία αυτή είδαμε μια σκληρή πλευρά του φαινομενικά αγνού θεού του κρασιού και της γιορτής, επιβεβαιώνοντας ότι η <<ύβρις>> είναι κάτι που στην αρχαία Ελλάδα οι θεοί δεν άφηναν ασυγχώρητο, αλλά τιμωρούσαν με φοβερό τρόπο. Χαρακτηριστική επίσης είναι η απαίτηση των ίδιων των θεών για λατρεία και υποταγή από πλευράς των θνητών, και σ΄ αυτό, όπως γίνεται φανερό, δεν αποτελεί εξαίρεση ούτε και ένας μικρότερος θεός όπως ο Διόνυσος. Ενδυματολογικά ο Διόνυσος του Δημήτρη Λάλου δεν θύμιζε έντονα μια αρχαία ελληνική θεϊκή μορφή, παρόλα αυτά οι μάσκες προσωπολατρίας που αναφέραμε σηματοδοτούν μια εποχή, που μας κατευθύνει προς την Ελλάδα του δωδεκάθεου. Αντίστοιχα η ενδυματολογία του Κάδμου (Θανάση Δόβρη) και του Μάντη Τειρεσία (Βίκυ Βολιώτη) προσέφεραν αισθητικά ένα προσεγμένο ενδυματολογικό ύφος, με μια όμορφη απλότητα δίχως κάποια υπερβολή. Οι ερμηνείες των δύο τελευταίων, μπορούμε να πούμε ότι ήταν αρκετά καλές, αφού στο πρόσωπο του Θανάση Δόβρη είδαμε έναν Κάδμο που υποτάσσεται δίχως καμία αντίσταση και αμφισβήτηση απέναντι στην πίστη του Διόνυσου, πρεσβεύοντας μία πίστη που αγγίζει οριακά τα όρια της λαγνείας. Ενώ διακρίνουμε και έναν έντονο φόβο στον ρόλο του Κάδμου, αφού παροτρύνει τον εγγονό του Πενθέα να πιστέψει στον Διόνυσο και να τον αναγνωρίσει σαν θεό για το δικό του καλό και το καλό όλης της Θήβας.
Η Βίκυ Βολιώτη απέδωσε σε έναν πολύ ικανοποιητικό βαθμό τον ρόλο του Μάντη Τειρεσία, με έναν τρόπο ουσιαστικό και πολύ προσεγμένο∙ οι ιερατικές ιδιότητες και η συμβολή του χαρακτήρα στην παράσταση συνέβαλλαν ώστε να καλλιεργηθεί μία επιπλέον αγωνία για την τύχη του Πενθέα αλλά και στη γενικότερη πλοκή του έργου.
Ο Γιώργος Χριστοδούλου, ως συμπρωταγωνιστής του Δημήτρη Λάλου στον ρόλο του Πενθέα, παρουσίασε με έναν θεσπέσιο τρόπο τον παραπάνω ρόλο, επιδεικνύοντας μίσος και απιστία για το πρόσωπο του Διόνυσου ο οποίος ”Βακχεύει” τις γυναίκες της Θήβας και τις παρακινεί να αφήσουν τις οικογένειες και τα σπίτια τους προκειμένου να αφοσιωθούν στην λατρεία του θεού. Ένας Πενθέας ανένδοτος και σίγουρος για την εξουσία του, πρόθυμος να τα βάλει ακόμα και με θεό για να υπερασπιστεί το βασίλειό του.
Μέχρι τη στιγμή φυσικά που ο Διόνυσος αποφασίζει να τον τιμωρήσει, αφού τον στέλνει μεταμφιεσμένο ως γυναίκα να παρακολουθήσει τις Βάκχες και να τις κατασκοπεύσει βρίσκοντας όμως φοβερό θάνατο. Σε όλη την διάρκεια της ερμηνείας του ο Γιώργος Χριστοδούλου έδειχνε να παραμένει προσηλωμένος στο παίξιμό του αποτελώντας έναν δυναμικό και ώριμο υποκριτικά Πενθέα, όντας κομμάτι του συνόλου μιας καλής παράστασης.
Η Έλενα Μαυρίδου υποδύθηκε μια Αγαύη κυριευμένη από την μανία του Διονύσου, ενώ όταν συνειδητοποιεί ότι σκοτώνει το ίδιο της το παιδί (που είναι ο Πενθέας) ως Βάκχα στον Κιθαιρώνα, η ίδια κυριεύεται από απελπισία και απόγνωση και μια βαθιά συναισθηματική θλίψη μην μπορώντας να αποδεχθεί το τραγικό αυτό γεγονός. Μία πολύ ενδιαφέρουσα εκτέλεση του ρόλου αυτού, καθώς και μια επίσης ενδιαφέρουσα σκηνοθεσία ολόκληρου του έργου, με ένα σαφές και κατανοητό μήνυμα τόσο για την ”τρέλα” και την βακχική ”μανία” όσο και για το παιχνίδι της εξουσίας τόσο από την πλευρά των θνητών ανθρώπων όσο και από την πλευρά των αθάνατων θεών.
Τέλος, οι υπόλοιποι ρόλοι όπως ο δούλος, και ο άγγελος, αν και μικρότεροι σε έκταση έδειξαν επίσης μια καλή σκηνική παρουσία από τους ηθοποιούς που κλήθηκαν να τους υποδυθούν, όπως το ίδιο ισχύει και για τον χορό, που αποτέλεσε τόσο τις ακολούθους του Διονύσου όσο και τον γενικότερο καθοδηγητή του έργου.
