Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε τα μωρεόδενδρα, τις μουριές, της πόλη μας να ξεραίνονται. Δίχως όμως να υπάρχει η γρήγορη και ανάλογη αντιμετώπιση από τη Δημοτική Αρχή του Βύρωνα.
Το άρθρο που αναδημοσιεύουμε έχει γραφτεί από τον Δασολόγο κ. Αντώνιο Καπετάνιο και το αντλήσαμε από τον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook:
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02SgR9nMuFzY9ZTAg
Στο κείμενο αυτό θα βρείτε πληροφορίες και απαντήσεις για το θέμα που “καίει” πλέον τον Βύρωνα. Οι δε δημοτικές παρατάξεις θα πρέπει να αιτηθούν το θέμα να συζητηθεί επειγόντως στο Δημοτικό Συμβούλιο, ώστε να παρθούν άμεσα μέτρα κατά της επέκτασης του φαινομένου.
Γιατί ξηραίνονται οι μουριές στην Ελλάδα;
Είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται την τελευταία σχεδόν πενταετία στην Ελλάδα: η ξήρανση των δένδρων μουριάς σε περιοχές της. Στην αρχή, το έτος 2017 που πρωτοπαρατηρήθηκε το φαινόμενο στον ελληνικό χώρο, στην περιοχή του Ηρακλείου Κρήτης, αυτό ήταν σποραδικό κι όχι ιδιαιτέρως ανησυχητικό. Σήμερα το φαινόμενο της ξήρανσης εμφανίζεται διαρκώς επιδεινούμενο και σαφώς πιο οξυμένο. Εάν, συγκεκριμένα, όσοι ζείτε στην πρωτεύουσα, παρατηρήσετε τις μουριές των πεζοδρομίων, των αστικών χώρων πρασίνου ή των κήπων οικιών, θα διαπιστώσετε δένδρα μουριάς σε μεγάλο βαθμό να είναι εξασθενημένα, ημίξερα ή και ξεραμένα. Τι φταίει; Ποιος ο λόγος της αρνητικής τούτης κατάστασης; Ας δούμε τι συμβαίνει…
Η ξήρανση των μωρεόδενδρων (των δένδρων μουριάς) προκαλείται από προσβολή του ξυλοφάγου εντόμου Xylotrechus chinensis, κοινώς «ξυλότριχος», γνωστό στους δενδροκόμους για την επεκτασιμότητα των προσβολών του και τη γρήγορη εξάπλωσή τους υπό μορφή επιδημίας, στις περιπτώσεις περιβαλλοντικής ή λειτουργικής ανισορροπίας στο σύστημα όπου το δένδρο διαβιεί. Ο προσβολέας είναι σκαθάρι, δηλαδή κολεόπτερο, της οικογένειας Cerambycidae. Στην Ελλάδα υπάρχουν τέσσερα είδη του Xylotrechus, τα οποία, ως γηγενή, δεν έχουν δημιουργήσει προβλήματα προσβολών σε δένδρα ή σε δενδρώδεις καλλιέργειες. Η χρόνια προσαρμογή στις συνθήκες του τόπου των οργανισμών, συνδυαζόμενη με την ύπαρξη μιας κατά το μάλλον ή ήττον σταθερής βιολογικής και γενετικής κατάστασης στα είδη των περιβαλλόντων, με τη μη εμφάνιση ανατροπών σε αυτά, οικολογικού ή ακόμα και κοινωνικοοικονομικού χαρακτήρα, διαμόρφωσε μια εν δυνάμει ισορροπία ζωής που απέτρεπε εκτροπές και καταρρεύσεις –υποβαθμίσεις μπορεί να υπήρχαν, όχι όμως υπό το πρίσμα της κατάρρευσης περιβαλλόντων.
Η εισαγωγή, ηθελημένα ή μη, νέων ειδών στα γηγενή περιβάλλοντα, ειδών που κρίνονται ως βιοεισβολείς, δημιουργεί μη αποδεκτές για το σύστημα ζωής ανισορροπίες, οδηγώντας σε τρόπον τινά εκτροπές και καταρρεύσεις. Εν προκειμένω, η εισαγωγή ενός νέου είδους σκαθαριού στα ελληνικά περιβάλλοντα, ήταν η αιτία του «κακού», για την ξήρανση των μωρεόδενδρων στην Ελλάδα. Το ερώτημα τίθεται στο πώς και γιατί εισήχθη;
Πρέπει εξαρχής να δηλωθεί ότι δεν επιδιώχθηκε η εισαγωγή του. Ήλθε «απρόσκλητο». Τι φταίει και ήλθε; Φταίει η παγκοσμιοποίηση; Φταίει το γεγονός των μη επαρκών ελέγχων (κατά την εφαρμογή της σύμβασης CITES); Φταίει η αμέλειά μας ή η αδιαφορία μας για τον επικείμενο κίνδυνο στα περιβάλλοντά μας; Φταίει η έλλειψη γνώσης που υπάρχει γι’ αυτά; Φταίει η αποχή μας από τα κοινά και η μη εκτίμησή μας για τον κοινό τόπο ή αλλιώς για το δημόσιο χώρο, ούτως ώστε να προστατευθεί, σα σύνολο μαζί με τα στοιχεία του, ως αγαθό κι αξία; Φταίει η αλλαγή των κλιματικών συνθηκών, που κάμνει πιο ευπρόσβλητα τα περιβάλλοντά μας και πιο ευάλωτα στις καταστάσεις της; Φταίει η εξασθένιση που δημιουργούμε ως άνθρωποι στα δένδρα, με την ασφυκτική τους διαβίωση στην πόλη, με τις πληγώσεις που δημιουργούμε ή με τις συνεχείς αντιεπιστημονικές κλαδεύσεις τους, κατά τις οποίες αφήνουμε ανοικτούς τους ιστούς των δένδρων σε προσβολές;
Φταίνε όλα που προαναφέρθηκαν, συνδυαστικά, και το καθένα ξεχωριστά στο επίπεδό του πάντως κείνο που ως πρόβλημα υπάρχει στην κοινωνία μας είναι το γεγονός ότι δεν την αισθανόμαστε ως μέρος μιας ολότητας οπού το γύρω έχει ρόλο καθοριστικό στη λειτουργία της και την ύπαρξή της, έτσι που υποβαθμίζοντάς το ή χάνοντάς το κατά στοιχεία ή μέρη του, να υποβαθμιζόμαστε ως κοινωνία και υπάρξεις.
Εν προκειμένω εισήχθη στην Ελλάδα ένα νέο έντομο, το σκαθάρι που προαναφέρθηκε, τ’ οποίο, επί του παρόντος, προσβάλλει τη μουριά –ενδέχεται όμως σ’ επόμενο στάδιο και βάσει της οικολογίας του να προσβάλλει και την ελληνική ελιά ή το ελληνικό αμπέλι, κάτι που θα ήταν καταστροφικό για την ελληνική αγροτική οικονομία, καθώς και για τα ελληνικά αγροτικά περιβάλλοντα. Εισήχθη από την Κίνα, εικάζεται διά της Ιταλίας το έτος 2017, από εμπορευματοκιβώτια που ξεφορτώθηκαν στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου και παρατηρήθηκαν οι πρώτες προσβολές μουριάς στη χώρα μας. Κατόπιν και σταδιακά επεκτάθηκε η προσβολή και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, φτάνοντας πριν από δύο έτη περίπου στην Αττική, διαπιστώνοντας σήμερα τις τραγικές συνέπειες της προσβολής αυτής. Υπολογίζεται ότι από τις 25.000 μουριές της πρωτεύουσας, πως έχουν προσβληθεί με μερική ή ολική ξήρανση δένδρα σε ποσοστό 6-8%. Αντίστοιχες ξηράνσεις παρατηρούνται σε περιοχές της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας κ.ά.
Πώς επιδρά το σκαθάρι στο δένδρο κατά την προσβολή; Οι προνύμφες του (λευκοί σκώληκες), μετά την εκκόλαψη τους, μπαίνουν στον κορμό και δημιουργούν στοές προς το κέντρο του ξύλου και στον ηθμό. Διαχειμάζουν μέσα στο ξύλο, όπου και νυμφώνονται. Οι προνύμφες μετακινούνται στη βλάστηση του δένδρου για να τραφούν από τους βλαστούς του και τα φύλλα του (εκεί γίνονται άμεσα ορατές). Το έντομο έχει μια γενιά το έτος. Υπολογίζεται ότι σε όλη του τη ζωή γεννά περίπου 80 αυγά. Τα ενήλικα της γενιάς εμφανίζονται αργά την άνοιξη (Μάιο-Ιούνιο) από οπές εξόδου (διαμέτρου 5-6 mm) που δημιουργούν στους κορμούς. Τα ώριμα σκαθάρια έχουν μήκος περίπου 15-25 mm είναι μαύρα και κίτρινα, προσομοιάζοντας με σφήκες. Εκ της προσβολής δημιουργούνται ρωγμές στο φλοιό της μουριάς. Τα προσβεβλημένα δένδρα μπορεί να εμφανίζουν πολλαπλές οπές εξόδου, κυρίως προς τη νότια πλευρά τους. Η προσβολή δημιουργεί καχεξία στο δένδρο, που οδηγεί σε νέκρωση. Βγαίνοντας από τις οπές το έντομο (κατά την ολοκλήρωσή του από προνύμφη), μεταπηδά σε άλλο δένδρο κι έτσι μεταδίδεται η προσβολή.
Με την προσβολή διαταράσσεται η μεταφορά νερού και θρεπτικών ουσιών στο δένδρο, τ’ οποίο εξασθενεί λόγω της μη τροφοδοσίας του με νερό και της μη ομαλής θρέψης του, και ξηραίνεται/νεκρώνεται αρχικώς στα μέρη της άμεσης προσβολής και κατόπιν ολικώς.
Τι πρέπει να γίνει για την αντιμετώπιση του προβλήματος; Υπάρχουν μέτρα, φαίνεται όμως πως έχουμε αργήσει. Και μάλλον διαμορφώθηκε μιαν εξαιρετικά αρνητική κατάσταση για τις μουριές περιοχών της Ελλάδας, κυρίως των αστικών περιοχών, και δη της πρωτεύουσας, οπού τα δένδρα είναι ταλαιπωρημένα και εξασθενημένα από τις συνθήκες της πόλης, έτσι που η νέκρωση των προσβεβλημένων δένδρων να είναι αναπόφευκτη. Το ζήτημα της θεραπείας των προσβεβλημένων δένδρων, στα οποία έχει επέλθει ως ένα βαθμού σημαντική ξήρανση, πρέπει ν’ αποκλειστεί. Στο στοιχείο που πρέπει να εστιάσουμε εν προκειμένω είναι στο να σώσουμε από τη νέκρωση όσα περισσότερα δένδρα μπορούμε, καθώς και στη μη μετάδοση της προσβολής στα γειτονικά δένδρα, στη μη γενίκευση δηλαδή του φαινομένου σε κλίμακα πόλης κάτι που όμως, κατά το μάλλον ή ήττον, συνέβη.
Συστήνεται, ως άμεσο μέτρο, η χρήση κατά το πλείστον πυρεθροειδών εντομοκτόνων (το πύρεθρο, η βάση παρασκευής των εν λόγω εντομοκτόνων, θεωρείται το αρχαιότερο φυσικό οργανικό εντομοκτόνο) στις οπές προσβολής του κορμού (να γίνεται έγχυση εντομοκτόνου μέσα σε αυτές). Τα πολύ προσβεβλημένα δένδρα πρέπει να υλοτομούνται και ν’ απομακρύνονται. Να συγκεντρώνονται σε ειδικά μέρη όπου θα καίγονται ή θα θάβονται. Τα εργαλεία κοπής, καθώς και τα μηχανήματα που την εξυπηρετούν πρέπει ν’ απολυμαίνονται. Στα υγιή γειτονικά δένδρα τού προσβεβλημένου δένδρου πρέπει να γίνεται προστατευτική επάλειψη του κορμού με απολυμαντική ουσία ή να ασβεστωθούν, καθότι ο ασβέστης αποτελεί άριστο απολυμαντικό κάτι που το ήξεραν καλά οι πρόγονοί μας, και για το λόγο αυτό ασβέστωναν τα δένδρα των κοινόχρηστων χώρων και των αυλών τους. Κατά το, δε, κλάδεμα των δένδρων, που στις μουριές είναι σχεδόν ετήσιο κι έντονο, πρέπει οι ουλές να καλύπτονται οπωσδήποτε με μαστίχα εμβολιασμού.
Ένα ζήτημα, βεβαίως, που δημιουργείται είναι η αδυναμία έκχωσης/εκρίζωσης των μεγάλων προσβεβλημένων/νεκρωμένων δένδρων των πεζοδρομίων από τα στενά πεζοδρόμια όπου φυτεύτηκαν, τα οποία έχουν επιπροσθέτως φορτιστεί με το βάρος σκληρών υλικών, ασφάλτου και κατασκευών. Επίσης, η κοπή τους σε πολλές περιπτώσεις, για λόγους ασφάλειας ή τεχνικής αδυναμίας, καθίσταται μη δυνατή. Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις απομάκρυνσης αυτών, τίθεται ζήτημα ως προς τη δυνατότητα φύτευσης άλλων δένδρων στα στενά πεζοδρόμια της πόλης, κει όπου φυτεύτηκαν οι απομακρυνθείσες προσβεβλημένες μουριές σε παλαιότερους καιρούς, όταν ίσχυαν άλλες προδιαγραφές σε σχέση με σήμερα, που αφορούσαν στην πεζοδρόμηση πόλεων και στη φύτευση των πεζοδρομίων, καθώς και στην κίνηση των πολιτών σε αυτά.
Τραγικά, αλήθεια, αδιέξοδα στο σύγχρονο ελληνικό γίγνεσθαι!..
Βύρωνας, η πόλη μας
9 Σεπτεμβρίου 2022
Πηγή: vironasipolimas
