Ο Δημήτρης Αστερίου, γεννημένος στην Δράμα, είναι αυτή τη στιγμή ο σπουδαιότερος εκπρόσωπος της τέχνης της ζωγραφικής της γενιάς του και ένας πολύ σημαντικός εικαστικός στην Ελλάδα. Το έργο του περιλαμβάνει πλειάδα έργων τέχνης, που στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται από καινοτομίες και ρηξικέλευθα στοιχεία σύνθεσης.
Χρησιμοποιεί τόσο λάδια, όσο και μικτά χρώματα, ενώ η θεματογραφία του αναφέρεται σε ονειρικά και φανταστικά σύνολα, στην κατεύθυνση του σουρεαλισμού και της αυτόματης γραφής.
Παράλληλα με τη ζωγραφική ασχολείται με τις κατασκευές και τη γλυπτική. Χρησιμοποιεί εφήμερα υλικά, όπως σανίδια που βρίσκει στην αμμουδιά, απομεινάρια από σκουπίδια, αντικείμενα καθημερινής χρήσης για να τα ανασυνθέσει, να τους δώσει πνοή και να τα μετατρέψει σε έργα τέχνης.
Εκτός της ζωγραφικής και της γλυπτικής, είναι ευρέως γνωστή η δουλειά του ως σκηνογράφος σε εμβληματικές θεατρικές παραστάσεις.
Έχει εικονογραφήσει το μουσικό δίσκο της Φωτεινής Βελεσίωτου «Άδεια ρούχα» και έχει επιμεληθεί σκηνοθετικά και καλλιτεχνικά το τραγούδι του δίσκου «βαδίζω ανάποδα» (2021).
Έχει συνεργαστεί με εκδοτικούς οίκους (24 Γράμματα, Καστανιώτη, Σοκόλη) για την εικονογράφηση βιβλίων. Έχει εικονογραφήσει την ποιητική συλλογή της Σάννυ Μπαλτζή «Ανθρωποφάγος» (εκδόσεις ΚΑΠΑ, 2024) και έχει εκδώσει βιβλίο με τίτλο «Ματωμένα πορτρέτα» (Εκδόσεις Το Περιθώριο, 2022).
Ένας βαθιά ελεύθερος άνθρωπος, γεμάτος από αυτό το είδος της ενσυναίσθησης που εκλείπει!
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ:
Εικαστικός, ζωγράφος, σκηνογράφος γλύπτης, εικονογράφος, συγγραφέας, εικονοπλάστης! Τελικά, ο Δημήτρης Αστερίου τι από όλα αυτά είναι;
Είμαι η ιδέα που με δονεί κάθε φορά. Είναι η περιέργεια. Είναι τα χρώματα, οι υφές, οι συσχετισμοί και οι αλληλεπιδράσεις τους. Όλα τα υλικά μου μιλάνε, αλλά και όλα συνομιλούν μεταξύ τους. Δεν είναι το μέσο που έχει σημασία, είναι αυτό που έρχεται και με ξυπνάει την νύχτα, και με κάνει να αδημονώ να ξημερώσει για να πάω στο εργαστήριο να υλοποιήσω την ιδέα μου. Η Τέχνη είναι γλώσσα, ένα ακρυλικό χρώμα ή μια κούκλα που βρήκα πεταμένη κάπου είναι οι «λέξεις» της.
- Έχεις μία σπουδαία διαδρομή στον χώρο της εικαστικής και πολλά από τα έργα σου είναι εμβληματικά. Υπάρχει συνειδητοποίηση του αντίκτυπου που κατέχεις στην τέχνη σου; Σε βαραίνει όλο αυτό;
Ο καλλιτέχνης δεν είναι ένα άτομο που ζει έξω από την κοινωνία. Βγαίνω στο δρόμο, ακούω τους ανθρώπους, αφουγκράζομαι τον πόνο και καμιά φορά τα όνειρά τους. Και αυτά όλα γίνονται ένα με μένα, είναι ο πόνος ο δικός μου, είναι τα όνειρά μου. Δεν διαφέρουμε πολύ ο ένας από τον άλλον, όλοι σε μια διαρκή αλληλεπίδραση είμαστε. Όποιος λοιπόν κατανοεί αυτό που κάνω, όποιος ταυτίζεται κι εκφράζεται μέσα από την τέχνη μου, γίνεται κομμάτι του εαυτού μου, γίνομαι κι εγώ μέρος του δικού του βίου. Πώς θα μπορούσε να με βαραίνει λοιπόν κάτι τέτοιο; Μέσα από αυτή την αλληλεπίδραση, μόνο πιο ανάλαφρος μπορεί να νοιώσει κανείς.
- Θυμάσαι τα πρώτα βήματα; Πώς ξεκίνησαν όλα;
Κάτω από το σπίτι μας, ήταν το ξυλουργείο του πατέρα μου. Και ήταν μεγάλος μάστορας ο πατέρας. Πήγαινα και τον παρατηρούσα με τις ώρες. Ήταν ο παιδικός μου παράδεισος αυτό το εργαστήριο, η παιδική μου χαρά. Του έπαιρνα κομμάτια ξύλο, κόλλες, μπογιές, ό,τι περίσσευε και σκάρωνα τα δικά μου. Καράβια και ανθρωπάκια και αγγέλους. Ήταν η πρώτη μου επαφή με την Τέχνη χωρίς καν να το συνειδητοποιώ, έβγαινε αβίαστα από μέσα μου. Από τότε ήταν η χαρά μου, αυτό που με ξυπνούσε κάθε πρωί. Αυτό ήταν το πρώτο μου εργαστήρι και από τότε δεν άλλαξε τίποτα. Μόνο οι τόποι και οι ανθρώπου που χάθηκαν.
- Υπήρχε κατανόηση των δεξιοτήτων σου στο οικογενειακό περιβάλλον ή τελικά όπως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν μοναχικός ο δρόμος;
Έφυγα από τον τόπο μου μικρός για σπουδές. Τους γονείς μου τους έχασα και τους δύο πρόωρα. Έχω όμως τα αδέλφια μου που χαίρονται και καμαρώνουν. Έχω και την οικογένεια των φίλων, αυτή που δημιούργησα με τα χρόνια, την «δεύτερη» οικογένεια μου, απ’ όπου αντλώ δύναμη, αγάπη και αποδοχή.
- Από πού αντλείς τα θέματα σου;
Η ζωή η ίδια είναι το θέμα. Η ζωή η ορατή και αόρατη των ανθρώπων. Αυτά που βλέπω, που ακούω, που ζω. Η χαρά, ο πόνος, η οργή, η τρυφερότητα, η βία, η απελπισία αλλά και η ελπίδα. Τα ομολογημένα και τα ανομολόγητα. Παρατηρώ τις εκφράσεις ενός προσώπου, τη στάση ενός σώματος. Αυτά καμιά φορά είναι πιο εύγλωττά απ’ όλα τα λόγια. Ψιθυρίζουν τα ανείπωτα του μέσα κόσμου.
- Υπάρχει κάτι που δυσκολεύει την οποιαδήποτε έμπνευση σου να αποτυπωθεί στον καμβά σου και πως το διαχειρίζεσαι;
Όταν είμαι μπροστά στο καβαλέτο ή σε μια κόλλα χαρτί ή σε ένα σωρό από μικροπράγματα που συμμάζεψα, άχρηστα για τους περισσότερους, τίποτα δεν με σταματά. Ακούγεται υπερβολικό, αλλά έτσι είναι. Κάποιες φορές η ιδέα οδηγεί τα χέρια μου κι άλλες, τα ίδια τα υλικά αποτελούν το έναυσμα για την υλοποίηση μιας ιδέας που κρυβόταν μέσα μου χωρίς καλά καλά να το ξέρω κι ο ίδιος. Η τέχνη και σε κυριεύει και την κατακτάς.
- Η ζωή εμπνέει την τέχνη ή η ψυχοσύνθεση του καλλιτέχνη;
Όπως ήδη είπα, όλα είναι ένα. Η ζωή, ότι συμβαίνει γύρω, αποτελεί ερέθισμα. Όλες οι αισθήσεις απορροφούν τα ερεθίσματα που συνειδητά ή ασυνείδητα λειτουργούν ως έναυσμα. Η ψυχοσύνθεση, η νοοτροπία, ο τρόπος σκέψης, οι εμπειρίες, η ψυχή του καθενός είναι το φίλτρο, όλοι διαχειριζόμαστε διαφορετικά τις προσλαμβάνουσες μας. Η ψυχή οδηγεί το νου που κινεί το χέρι.
- Φιλανθρωπία και ακτιβισμός. Είναι γνωστές αυτές οι πτυχές σου. Συνάδουν μεταξύ τους;
Δεν μου αρέσει να βάζω ονόματα σε ότι σκέφτομαι, σε ότι νοιώθω, σ’ αυτό που οδηγεί τις πράξεις μου. Για μένα τα πράγματα είναι απλά. Βλέπεις την αδικία, βλέπεις την ανάγκη, βλέπεις την απελπισία; Ε, κάνε κάτι. Τόσο απλά. Αν βλέπαμε τον κόσμο μέσα από αυτή την απλότητα, η αλληλεγγύη θα ήταν αυτονόητη.
- Τι αντίκτυπο έχουν στην ψυχοσύνθεση του Δημήτρη ως οντότητας και ως καλλιτέχνη;
Αισθάνομαι τυχερός και ευλογημένος, αν η τέχνη μου μπορεί, έστω και στο ελάχιστο να χρησιμεύσει σε ένα άλλο επίπεδο, πέρα από το αισθητικό. Αν καταφέρνει να προβληματίσει, να ευαισθητοποιήσει, να αφυπνίσει κάποιους, αυτό είναι μεγάλη ικανοποίηση για μένα, ένα είδος δικαίωσης αυτών για τα οποία πασχίζω, τόσο σαν άνθρωπος όσο και σαν καλλιτέχνης.
- Η ζωγραφική είναι για τους πολλούς η για τους λίγους;
Η Τέχνη είναι παντού και είναι για όλους. Με κάποιον τρόπο όλοι οι άνθρωποι είναι καλλιτέχνες. Βλέπεις υφαντά των γιαγιάδων, κεντίδια, πλεκτά.. Γεύεσαι γεύσεις.. Νοιώθεις μέσα σε όλα αυτά την φαντασία, το όνειρο, την έμπνευση, την ανάγκη για έκφραση. Αρκεί να μπορεί κανείς, να είναι ανοιχτός σε όλο αυτό, να αφεθεί στην ομορφιά, να είναι δεκτικός στην συγκίνηση.
- Ζούμε στη χώρα που ανάγει Ότι σημαντικό σε ασήμαντο και ότι ασήμαντο σε σημαντικό. Που οφείλεται κατά την γνώμη σου αυτό;
Δυστυχώς είναι αλήθεια αυτό. Είναι μια γρήγορη, μπερδεμένη εποχή, υπάρχει μια εμμονή στο ασήμαντο, στο επιφανειακό, στο λουστραρισμένο. Συμβαίνουν πολλά ταυτόχρονα, δύσκολα μπορεί κανείς να τα παρακολουθήσει, να τα αναλύσει, να τα κρίνει. Υπάρχει και ένα θεμελιώδες ζήτημα έλλειψης παιδείας, μας λείπουν τα εργαλεία ώστε να σταθούμε κριτικά απέναντι σε όλα αυτά. Ωστόσο δεν πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει μόνο εδώ. Υπάρχει μια γενικότερη τάση που την βλέπουμε και στις χώρες του εξωτερικού. Κάπου κάτι χάνεται.
- Υπάρχει ελπίδα;
Φυσικά και υπάρχει, ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει ελπίδα. Πάντα θα υπάρχει. Ούτε στις πιο σκοτεινές περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας δεν έπαψε να υπάρχει. Για μένα το ερώτημα είναι: Υπάρχει χαρά; Η απλή χαρά της ζωής, το κέφι που αναβλύζει από την ύπαρξη την ίδια. Αυτό νοιώθω ότι το χάσαμε.
Μαζί με την κατανόηση, την ανοχή, την αποδοχή του άλλου, του διαφορετικού. Υπάρχει πολλή οργή, μια υπόγεια ένταση που ξεσπάει παράλογα και αναίτια.
- Είσαι βαθιά πολιτικοποιημένος άνθρωπος και ουσιαστικά ελεύθερος. Θέλω την γνώμη σου για τον κυβερνητικό σουρεαλισμό που ζούμε !
Η πολιτική και ο σουρεαλισμός, πιστεύω ότι είναι θεμελιωδώς αντίθετες μεταξύ τους έννοιες. Τι σχέση μπορεί να έχει το όνειρο –που πρεσβεύει ο σουρεαλισμός με την εξουσία –που αφορά την πολιτική;
- Τι θυμώνει τον Δημήτρη;
Με θυμώνουν πολλά πράγματα. Με θυμώνουν απίστευτα οι ολοκληρωτικές, οι φασιστικές συμπεριφορές, ο ακραίος δογματισμός. Οι άνθρωποι που ζουν στην δική τους βεβαιότητα και επιθυμούν να την επιβάλλουν στους άλλους με την βία. Με θυμώνει πολύ η βία. Η άδικη βία που στιγματίζει, που βασανίζει ανθρώπους, που κοστίζει άδικα ανθρώπινες ζωές. Που «σβήνει» με ευκολία
όποιον έτυχε να έχει διαφορετικές πεποιθήσεις, σεξουαλικό προσανατολισμό, χρώμα, θρησκεία, στάση ζωής, ιδέες.
- Τι αγαλλιάζει τον Δημήτρη;
Πολύ απλά πράγματα. Ένα ταξίδι, ένα πρωινό στη θάλασσα, καλή παρέα, οι φίλοι μου, το εργαστήριό μου (πάλι και πάλι), καμιά φορά και κάτι που μοιάζει ασήμαντο, φευγαλέο, όπως ένα βλέμμα ή ένα χαμόγελο.
- Η τέχνη σου περικλείει υστεροφημία ( όπως η τέχνη του ηθοποιού παραδείγματος χάριν) ή είναι καθαρά έκφραση εσωτερικής ανάγκης;
Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ. Και δεν πιστεύω ότι ένας ηθοποιός, την ώρα που είναι στην σκηνή και ενσαρκώνει έναν ρόλο, σκέφτεται την υστεροφημία. Η τέχνη είναι κάτι που σε κατακλύζει, έχει σχέση με τη ζωή, δεν μπορώ να την συνδέσω με το επέκεινα.
- Μελλοντικά σχέδια;
Το μυαλό μου είναι πάντα γεμάτο, είμαι «λαίμαργος» καλλιτέχνης, φαίνεται άλλωστε αυτό και στην τέχνη μου. Θέλω να τα δοκιμάσω όλα: χρώματα, υλικά, τεχνικές. Σχεδόν δεν προλαβαίνω να υλοποιήσω όλα αυτά που σχεδιάζω.
- Πώς θα ήθελες να αποτυπωθεί ο Καλλιτέχνης Δημήτρης Αστερίου στην συνείδηση του κόσμου;
Δεν νομίζω ότι μπορώ να απαντήσω σ’ αυτό. Δεν σκέφτομαι τον «κόσμο» ως ένα ενιαίο σύνολο, κάθε άνθρωπος είναι μια ξεχωριστή, μοναδική οντότητα. Αυτό που συγκινεί, που δονεί τον καθένα είναι μοναδικό, εξαρτάται από τις προσλαμ-βάνουσες, τις ευαισθησίες, την παιδεία του. Ωστόσο, αν κάποιους αυτό που κάνω τους συγκινεί, τους προβληματίζει ή/και τους κάνει να δουν τα πράγματα από μια καινούρια οπτική γωνία, αυτό με κάνει να νοιώθω ικανοποίηση, μια γλυκιά ζεστασιά που μοιάζει με οικειότητα, αυτή την υπέροχη αίσθηση ότι γινόμαστε μέρος ενός μεγαλύτερου «Όλου».
Φωτογραφίες: Γιώτα Εφραιμίδου
