Μέχρι τα τέλη του 1922 δεν υπήρχε στην Ελλάδα ξεχωριστό Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας. Αφορμή για τη δημιουργία του υπήρξε η έλευση στην Ελλάδα του 1,5 εκατ. περίπου προσφύγων. Και έγινε με το Ν.Δ. της 13/12/22.
Ήταν, όμως, φανερό ότι το πρόβλημα της δημόσιας υγείας ήταν ιδιαίτερα πιεστικό στους προσφυγικούς συνοικισμούς, που ήταν δύσκολο να εξυπηρετηθούν από τα κεντρικά νοσοκομεία.
Έτσι με το Β.Δ. του 1937 (ΦΕΚ.476) αποφασίσθηκε η ίδρυση τοπικών νοσηλευτηρίων στους μεγαλύτερους απ’ αυτούς τους συνοικισμούς. Τα νοσοκομεία αυτά ονομάσθηκαν πολυιατρεία και στελεχώθηκαν μόνο σχεδόν από γιατρούς και νοσηλευτές Μικρασιάτες.
Το πρώτο πολυιατρείο άρχισε να κατασκευάζεται στο Βύρωνα το 1939 σε δημοτικό δασικό χώρο, δηλ. στο Άλσος της Αγίας Τριάδας με πρόσοψη την οδό Δαμασκού, (πρώην Όσσης και σήμερα Κορυτσάς). Άρχισε να λειτουργεί αμέσως. Αποτελείτο από ισόγειο, υπόγειο, α΄ όροφο και προαύλιο, όπως ακριβώς παραμένει και μέχρι σήμερα.
Στις 25/5/40 τέθηκε σε πλήρη λειτουργία με 6 γιατρούς, 4 νοσηλευτές, 3 διοικητικούς υπαλλήλους και 1 φύλακα. Διέθετε οργανωμένο σταθμό πρώτων βοηθειών και εξυπηρετούσε και τους όμορους δήμους Υμηττού και Καισαριανής.
Με την κήρυξη του πολέμου το πολυιατρείο δέχεται καθημερινά δεκάδες τραυματίες του αλβανικού μετώπου. Οι περισσότεροι γιατροί και νοσηλευτές του συνοικισμού προσφέρουν τη βοήθειά τους.
Και όταν στις 22/11/40 ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει την Κορυτσά, ο ενθουσιασμός των τραυματιών στο πολυιατρείο, αλλά και του λαού είναι τέτοιος, ώστε η οδός Δαμασκού μετονομάζεται σε Κορυτσάς. Το ίδιο έγινε λίγες μέρες αργότερα και με την κατάληψη του Αργυροκάστρου.
Στα μαύρα χρόνια της Κατοχής το πολυιατρείο προσφέρει στους Βυρωνιώτες ανεκτίμητες υπηρεσίες. Διοργάνωση συσσιτίων, διανομή φαρμάκων, χορήγηση μουρουνέλαιου στα παιδιά.
Κι όταν αρχίζει η Αντίσταση μετατρέπεται πια σε καταφύγιο κάθε τραυματία ή και διωκόμενου αγωνιστή. Όταν οι χώροι του δεν επαρκούν οι προσφυγικές οικογένειες στα απέναντι σπιτάκια δέχονται να φιλοξενήσουν όσους περισσεύουν. Όλοι πια οι γιατροί του Βύρωνα δίνουν καθημερινά το παρόν. Τα υπόγεια μετατρέπονται σε χειρουργεία, ακόμα και σε οπλοστάσιο. Και ο προαύλιος χώρος, καθώς και το άλσος της Αγίας Τριάδας σε πρόχειρο νεκροταφείο. Στη μεγάλη πείνα το προσωπικό αναγκάζεται να παραλαμβάνει αδήλωτα τα πτώματα για να μη στερηθούν οι συγγενείς των νεκρών το ατομικό τους δελτίο τροφίμων.
Τις ίδιες πολύτιμες υπηρεσίες προσφέρει το πολυιατρείο και στη θλιβερή περίοδο του Δεκέμβρη του 44 με πρωτεργάτη το γιατρό Ορφέα Καραβία.
Μετά την απελευθέρωση το Πολυιατρείο πέρασε περίοδο υπολειτουργίας, αφού τα περισσότερα στελέχη του απολύθηκαν για λόγους πολιτικούς. Ξαναλειτούργησε το 1949 κυρίως ως κέντρο φροντίδας για τα παιδιά (εμβολιασμοί, κάρτα υγείας, γάλα σκόνη κ.λ.π.).
Ακολουθεί μια περίοδος μέτριας δραστηριότητας μέχρι το 1976, οπότε το πολυιατρείο στρέφεται προς τη φροντίδα των ηλικιωμένων. Αποκτά γεροντολογικό τμήμα και το 1978 το υπόγειό του μετατρέπεται σε ΚΑΠΗ. Ακολουθεί όμως και νέα περίοδος υποβάθμισης στα χρόνια 1978 – 1985.
Το 1985 με το ν. 1397 αναλαμβάνει τη διοίκησή του το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο με στόχο να το μετατρέψει στην κατηγορία των Κέντρων Υγείας. Όμως οι σχετικές διαδικασίες καρκινοβατούν.
Επιτέλους το 2003 με την επιμονή του καθηγητή και τότε υπουργού υγείας Κων. Στεφανή με το ΦΕΚ 1433 το πολυιατρείο καταργείται και στη θέση του αρχίζει να λειτουργεί από τις 16/2/04 το πρώτο στην Ελλάδα Κέντρο Υγείας. Τεράστια συμβολή σ’ αυτή την εξέλιξη είχε ο εκπαιδευόμενος αρχικά στο πολυιατρείο γιατρός Ανάργυρος Μαριόλης, που τελικά υπήρξε και ο πρώτος διευθυντής του. Πρόσφατα, όμως, καινούργια προβλήματα παρουσιάθηκαν στην ομαλή του λειτουργία με αποτέλεσμα να υποβαθμισθεί και πάλι και να κινδυνεύει ακόμα και να κλείσει.
Απ’ το βιβλίο “90 χρόνια Βύρωνας” με την άδεια του συγγραφέως Απόστολου Κοκόλια
