Γράφει η Άννα Δημάκη
Καθηγήτρια φιλόλογος
Υπάρχει, λέει ο Σωκράτης στην Πολιτεία του Πλάτωνος, μία σπηλιά, στην οποία ζουν αλυσοδεμένοι κάποιοι άνθρωποι (οι δεσμώτες), με το πρόσωπό τους στραμμένο στον πιο σκοτεινό τοίχο της σπηλιάς αυτής. Πίσω τους βρίσκεται ένα υπερυψωμένο τοιχίο, και λίγο παραπέρα μία αναμμένη φωτιά, μπροστά από την οποία περνούν άνθρωποι μεταφέροντας αντικείμενα. Κατά συνέπεια, το μόνο που μπορούν να δουν οι δεσμώτες είναι οι σκιές των αντικειμένων, λόγω της αντανάκλασης της φωτιάς στον τοίχο όπου είναι στραμμένα τα πρόσωπά τους. Το μόνο που ακούν είναι οι ήχοι που νομίζουν ότι προκαλούνται από τις σκιές!Οι σκιές αυτές είναι η πραγματικότητά τους! Δεν έχουν δει τον ήλιο, τη φύση, όλα όσα μπορούν να δουν οι άνθρωποι που βρίσκονται εκτός της σπηλιάς…
Διερωτώμαι αν υπάρχει πιο επιτυχημένη αλληγορία για να δείξει την κατάσταση στην οποία υποβάλλει τους ανθρώπους η άγνοια, το σκοτάδι της οποίας διαστρεβλώνει τα πάντα! Αυτό το σκοτάδι που μας κάνει να βλέπουμε «σκιές» και όχι την πραγματικότητα! Αυτό που δεν δίνει κανένα χρώμα στη ζωή και καθιστά τα πάντα άχρωμα… Αυτό που αποβάλλεται μόνο με την Παιδεία και την εκπαίδευση, που σαν ήλιοι φωτίζουν τη ζωή μας!
«Βακτηρία εστί παιδεία βίου» (Η μόρφωση είναι στήριγμα της ζωής), είπε ο Μένανδρος τον 4ο αιώνα προ Χριστού! «Ιερόν άσυλον» την χαρακτήριζε ο Βίων και ο Ισοκράτης την παρομοίαζε με φυτό του οποίου η ρίζα είναι πικρή, αλλά οι καρποί γλυκείς! Ίσως όλοι μας δυσανασχετήσαμε κάποτε με την υποχρεωτικότητα του σχολείου… Ίσως μας κούρασε η ρουτίνα του ή δεν τα πηγαίναμε καλά με κάποιον καθηγητή… Οι πιο άτυχοι δεν το ολοκλήρωσαν και τώρα τους λείπει… Κάποιοι άλλοι, τολμηροί, δίνουν εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο σε μεγαλύτερη ηλικία, αναγνωρίζοντας την προσφορά των ανώτερων και ανώτατων σπουδών!
Η σταδιακή έξοδος από το σπήλαιο είναι, τελικά, ο στόχος μας! Σταδιακή, όχι απότομη, όπως είναι και η (εκ)παίδευση! Τα σκαλοπάτια τα ανεβαίνει κανείς σιγά σιγά και ευχαριστιέται με την ανακάλυψη της γνώσης! Μας το κάνει σαφές ο σοφότερος ανάμεσα στους ανθρώπους, ο Σωκράτης, ο γιος της μαίας, που με την μαιευτική του μέθοδο εκμαίευε την γνώση! Αυτός που έλεγε: «έν οίδα, ότι ουδέν οίδα» (ένα πράγμα γνωρίζω, ότι δεν γνωρίζω τίποτα), παραδεχόμενος ότι «γηράσκομεν αεί διδασκόμενοι», αν και όταν διδασκόμαστε δεν γερνάμε ποτέ!
Καλή σχολική χρονιά, με γνώση και επίγνωση!
