Της Άλκηστης Χαλικιά,
Εκπαιδευτικός, Μουσειολόγος ΜΑ -Συγγραφέας
Τα πρώτα δημόσια μουσεία του 17ου αιώνα μπορεί να λειτουργούσαν ως χώροι φύλαξης αξιοπερίεργων αντικειμένων και να αφορούσαν λίγους ανθρώπους, σήμερα όμως, τα μουσεία αποτελούν τους κατεξοχήν χώρους άτυπης εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας και βρίσκονται σε διαρκή διάλογο με το σύνολο της κοινωνίας.
Τόσο οι μόνιμες συλλογές των μουσείων όσο και οι περιοδικές εκθέσεις που φιλοξενούν, διαμορφώνουν τη συλλογική συνείδηση σε θέματα ταυτότητας και ιστορικής συνέχειας, αναδεικνύουν σύγχρονους προβληματισμούς, αμφισβητούν συχνά παραδεδομένες στάσεις, ερευνούν προσφέροντας νέα στοιχεία στις ανθρωπιστικές επιστήμες αλλά και πρωτοπορούν, υιοθετώντας νέες μεθόδους ερμηνείας και εμψύχωσης των συλλογών τους.
Μια βόλτα στο μουσείο μόνοι, με φίλους, με τα παιδιά, με τη σχολική ομάδα ή σε οργανωμένα γκρουπ, είναι πάντα μια εμπειρία που καταλαμβάνει ξεχωριστή θέση στις αναμνήσεις μας. Αν θέλουμε αυτή η εμπειρία να έχει μόνο θετικό πρόσημο και να την απολαύσουμε στο έπακρον, καλό θα είναι να έχουμε στο νου μας τα εξής:
- Τα περισσότερα μουσεία χρειάζονται κάμποσες ώρες για να δούμε το σύνολο των συλλογών τους. Καλό είναι να μην εξαντλούμε τον εαυτό μας και να ιεραρχούμε τι θέλουμε να δούμε κάθε φορά. Αν πρέπει να δούμε όλο το μουσείο σε μία επίσκεψη, αυτό μπορεί να γίνει μόνο με συχνές στάσεις.
- Τα παιδιά έχουν μειωμένο χρόνο συγκέντρωσης και μεγαλύτερη ανάγκη σε έντονη κίνηση, γι’ αυτό καλό είναι η βόλτα στο μουσείο μαζί τους να μην ξεπερνάει τα τρία τέταρτα της ώρας για τις ηλικίες 5-8 χρόνων και τη μία ώρα (ή τα ενενήντα λεπτά αν συμμετέχουν σε κάποια ευχάριστη δραστηριότητα) για τις ηλικίες 9-12 χρόνων. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να σεβαστούμε αυτόν τον χρονικό περιορισμό αν θέλουμε τα παιδιά να αποκομίσουν μια θετική εμπειρία και να αγαπήσουν τη βόλτα στο μουσείο.
- Μια επίσκεψη στο site του μουσείου θα μας δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να οργανώσουμε σωστά την επίσκεψή μας από πριν και να γνωρίζουμε όλες τις προσφερόμενες υπηρεσίες (ωράριο, εισιτήρια, προσβασιμότητα, βεστιάριο, ξεναγήσεις, καφέ-εστιατόριο, πωλητήριο).
- Ας θυμόμαστε ότι από μια επίσκεψη στο μουσείο αποκομίζουμε πολλά περισσότερα απ’ όσα μπορούμε να αναπαράγουμε αργότερα και σίγουρα, δεν χρειάζεται να απομνημονεύσουμε όλα όσα διαβάζουμε εκεί. Συχνά, παρατηρούμε ότι οι επισκέπτες βιάζονται να διαβάσουν τις επεξηγηματικές πινακίδες χωρίς καλά-καλά να έχουν δει το έργο στο οποίο αναφέρονται. Ας δώσουμε λίγο χρόνο στον εαυτό μας να συνομιλήσουμε με το κάθε έκθεμα, πριν πάρουμε «έτοιμη» την ανάγνωσή του από τους θεωρητικούς του μουσείου.
Ας γνωρίσουμε μερικά από τα πιο εμβληματικά μουσεία της Αθήνας που βρίσκονται ιδιαίτερα κοντά στους δήμους μας:
Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου
Με μια εκτενή συλλογή σε Έλληνες ζωγράφους του 19ου και 20ου αιώνα κυρίως, η Εθνική Πινακοθήκη άνοιξε ξανά τις πόρτες της μετά από απουσία δέκα και πλέον ετών, κατά τη διάρκεια των οποίων εκσυγχρόνισε και πολλαπλασίασε τους χώρους φιλοξενίας των συλλογών της. Είναι ένα εμβληματικό μουσείο γιατί μας δίνει μια εικονογραφική απεικόνιση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Θα απολαύσουμε όλα τα μεγάλα ονόματα καλλιτεχνών όπως Παρθένης, Βολανάκης, Ιακωβίδης, Λύτρας, Γύζης, Γκίκας, Μόραλης, Τσαρούχης, Εγγονόπουλος, Κόντογλου, Ακριθάκης, Γαΐτης κ.ά.
Μουσείο Μπενάκη
Το κεντρικό μουσείο που ονομάζεται Ελληνικός Πολιτισμός (Βασ. Σοφίας, Κολωνάκι) είναι αφιερωμένο σε ολόκληρη τη διαδρομή του ελληνικού πνεύματος, ξεκινώντας από τα γεωμετρικά, αρχαϊκά, κλασικά χρόνια, περνώντας στα βυζαντινά, την εποχή των περιηγητών, την ελληνική επανάσταση και φτάνοντας ως τη λαϊκή τέχνη. Το Μουσείο Μπενάκη προσφέρει πληθώρα εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ξεναγήσεων. Στον ίδιο φορέα ανήκουν η Πινακοθήκη Χατζηκυρικάκου -Γκίκα που στεγάζεται στο σπίτι του καλλιτέχνη στην οδό Κριεζώτου, το Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς που φιλοξενούνται σημαντικές περιοδικές εκθέσεις, το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης (Πλ. Αγ. Ασωμάτων), το Μουσείο Παιχνιδιών (Παλαιό Φάληρο) και πέντε ακόμη χώροι.
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
Ένα μουσείο με σύγχρονη μουσειολογική ματιά, οργανωμένο σε θεματικές ενότητες, ιδιαίτερα εύγλωττο και ευχάριστο που φιλοξενείται στο άλλοτε χειμερινό ανάκτορο της Δούκισσας της Πλακεντίας.
Νομισματικό Μουσείο
Στεγάζεται στο περίφημο «Ιλίου Μέλαθρον», το παλάτι της Τροίας δηλαδή, που αποτελεί τοπόσημο της πόλης, καθώς δεσπόζει στην αρχή της Πανεπιστημίου. Υπήρξε οικία του Ερρίκου Σλήμαν, γνωστού για τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Τροία, τις Μυκήνες, την Τίρυνθα και αλλού. Η συλλογή του περιλαμβάνει τις πρώτες απόπειρες συναλλαγής των ανθρώπων σε μέταλλο, τις «χελώνες» της Αίγινας, τα περίφημα τετράδραχμα της κλασικής Αθήνας, βυζαντινά, κατοχικά και άλλα νομίσματα.
>> Εξαιρετικά σημαντικά είναι ακόμη το Μουσείο Ακρόπολης και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο που είναι λίγο πιο απομακρυσμένα, αλλά εύκολα στην πρόσβαση.
