Μια νέα προοπτική για την ελληνική οικογένεια ή μια κερδοσκοπική επιχείρηση;
Κατερίνα Σφακιανάκη
Δημοτική Σύμβούλος Δήμου Βύρωνα
Φυσικός, M.Sc. Φυσικής Περιβάλλοντος
Τις τελευταίες μέρες φοιτητές, μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί διαμαρτύρονται έντονα, ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης για την ίδρυση των ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Θεωρούν ότι η ίδρυση των ιδιωτικών Πανεπιστημίων στη χώρα μας θα υποβαθμίσει τη δημόσια παιδεία, μειώνοντας τις δαπάνες για την έρευνα και για τις υποδομές και θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το πορτοφόλι κάθε οικογένειας για τη διασφάλιση της πρόσβασης των παιδιών στην ανώτατη εκπαίδευση.
Από την άλλη πλευρά, εκπρόσωποι της Ελληνικής Κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι οι παραπάνω απόψεις είναι απαρχαιωμένες, αναπαράγουν στερεότυπα και ιδεοληψίες και τονίζουν ότι όλες οι χώρες του κόσμου έχουν νομοθετήσει υπέρ της ίδρυσης και λειτουργίας των ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Διαμηνύουν δε ότι θα προχωρήσουν στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος όπου ρητά αναφέρεται ότι η παιδεία αποτελεί «βασική αποστολή του Κράτους» (παρ. 2) και η Ανώτατη Εκπαίδευση «παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου» (παρ. 5).
Διαβάζοντας και μόνο τα άρθρα του Συντάγματος, καταλαβαίνει ο καθένας μας ότι η Παιδεία δεν αποτελεί μια απλή υπηρεσία, πρόκειται για δημόσιο αγαθό που το κράτος είναι υποχρεωμένο να παρέχει στους νέους, ανεξάρτητα από την οικονομική δυνατότητα του καθενός. Και είναι σαφές ότι τα δημόσια Πανεπιστήμια δεν μπορούν να υποκατασταθούν σε καμία περίπτωση από ιδιωτικά κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια – επιχειρήσεις. Το κράτος οφείλει να παρέχει εκπαίδευση με ποιότητα, διασφαλίζοντας τα σχετικά κονδύλια για έρευνα και καινοτομία, για τη μισθοδοσία του εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού και για την δημιουργία των κατάλληλων υποδομών (κτήρια, εργαστήρια κτλ), στα υφιστάμενα δημόσια Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ). Επίσης, το κράτος οφείλει και έχουμε κάνει βήματα ως χώρα στο κομμάτι αυτό, να θεσμοθετήσει φορείς που θα είναι αρμόδιοι για τη διασφάλιση της ποιότητας στα ΑΕΙ, καταγράφοντας το διδακτικό και ερευνητικό έργο των καθηγητών, αξιολογώντας τα προγράμματα σπουδών, διασφαλίζοντας την ποιότητα και αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου, την επάρκεια του προσωπικού, τη σύνδεση της διδασκαλίας με την έρευνα και με τις ανάγκες της αγοράς.
Έχοντας μια μικρή εμπειρία από τη λειτουργία του Ελληνικού Δημόσιου Πανεπιστημίου όπου σπούδασα και εργάστηκα για συνολικά δεκαπέντε χρόνια- φοιτήτρια, μεταπτυχιακή φοιτήτρια, υποψήφια Διδάκτορας, Επιστημονικός Συνεργάτης-, γνωρίζω πολύ καλά ότι όλα τα παραπάνω απέχουν αρκετά από τη σημερινή πραγματικότητα των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Όμως, δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς ότι το οργανωτικό μοντέλο λειτουργίας των υφιστάμενων ΑΕΙ υπάρχει, το ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο των καθηγητών που διδάσκουν εκεί είναι σημαντικό, ακόμα και οι διαδικασίες επιλογής του εκπαιδευτικού προσωπικού είναι καθορισμένες και αρκετά απαιτητικές.
- Ποιος μπορεί να διασφαλίσει ότι αντίστοιχο πλαίσιο θα υπάρχει και στα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια που θα χρηματοδοτήσει ένας επιχειρηματίας με σκοπό το κέρδος;
- Ποιο νομοθετικό πλαίσιο μπορεί να καθορίσει ισότιμες διαδικασίες στην επιλογή του διδακτικού προσωπικού σε δημόσια και ιδιωτικά Πανεπιστήμια;
- Και ποιος μπορεί να αξιολογήσει την εκπαιδευτική διαδικασία και να διασφαλίσει την ποιότητα της σε μια ιδιωτική επιχείρηση;
Αν το νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δίνει απαντήσεις στα παραπάνω, να το μελετήσουμε, θέτοντας πάντα ως προτεραιότητα την εξασφάλιση πόρων για τη δημόσια παιδεία και τη διασφάλιση της σωστής χρήσης/κατανομής αυτών, βάσει των αναγκών των Δημόσιων Πανεπιστημίων.
Και κάτι τελευταίο, γιατί πολύς λόγος γίνεται για την Ευρώπη. Τα περισσότερα πανεπιστήμια στην Ευρώπη είναι δημόσια: Κέιμπριτζ, Σάσσεξ, Έσσεξ, ακόμη και η Οξφόρδη. Στην Αμερική, υπάρχουν Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, όπως το MIT και το Columbia όπου τα ετήσια δίδακτρα ξεπερνούν τα εξήντα χιλιάδες ευρώ (60.000 €) ενώ παράλληλα έχουν έσοδα 30% του Προϋπολογισμού τους από το κράτος για έρευνα.
